Ik hoop dat ieder genoten heeft van de boekjes die ik had aanbevolen in mijn vorige blog. Dat geeft je toch even een heel andere kijk op de wereld, niet? De les uit het eerste blog: 1 de wereld zit anders in elkaar dan wat de media ons doet geloven, 2 de media is er niet om ons juist te informeren, maar om de meesters te dienen die er het meeste geld voor neertellen. Men wordt betaald voor leugens en fraude. Die knop in je hoofd moet even om! Als de knop omgezet is, kan het echte leven pas beginnen. De eerste belangrijkste stap is gezet. Fris ontwaakt uit de duisternis. Zoals een blinde voor het eerst in zijn leven opeens weer alles kan zien. Je bent nu al 95% van de mensen vóór. Nu ga je leren hiervan te profiteren. Voor de echte liefhebbers kun je de boekjes nog aanvullen met de NL versie “De Wikileaks Documenten” door Julian Assage. ISBN 9789492161093. Dan weet je zeker hoe het werkt en wie de wereld werkelijk in handen heeft. In de media hoor je uiteraard nooit iets over deze geheime documenten. Overheden in een democratie horen sowieso transparant te zijn.
En waarvoor deden we het ook alweer? Eigenlijk kun je deze kennis overal voor gebruiken, maar in dit blog om goed je geld te beleggen. Voor de één als aanvullend pensioen. Voor de ander een nalatenschap voor hun kinderen. Eerder stoppen met werken is vaak een reden. De volgende wil gewoon snel rijk worden. Vul zelf maar in. Hopelijk liggen jouw kranten nu in de kachel. Komt ook gezonde rook vanaf wat goed is voor het klimaat, volgens Greta Thunberg, Frans Timmermans en ‘hun’ media. Heeft zich iemand ooit afgevraagd waarin die Deep State zelf belegd? Dat vieze clubje dat de gehele media en politiek in handen hebben? Het zijn immers de rijkste mensen ter wereld met duizenden miljarden. Het gaat deze mensen ook niet meer om geld, het gaat om macht. Zoals altijd. In Davos hebben ze de politiek en de media precies verteld hoe zij het willen hebben. Deze mensen geven uw miljarden helemaal niet uit aan het klimaat. Als ze ons burgers uit goud & zilver of aandelen zouden jagen, kopen zij dat op. Ze gebruiken de media hiervoor, want dat zijn ze immers zelf. De rijkste mensen op aarde komen ons vertellen dat wij te rijk zijn. Wij zijn te “egoistisch”, hoorde ik de voorzitter dan Davos vertellen voor minstens 200 tv-camera’s. Als ze ons wijsmaken dat goud gaat crashen, dan kopen wij goud. Zo ver zijn we al na het eerste blog.
In volgende blogs ga ik dieper in op Technische Analyse (TA), Fundamentele Analyse (FA) waaronder ook mining. In dit blog leg ik uit hoe rente de richting bepaalt en de toekomst voorspelt. Er zijn dus drie items van hoog belang om goed te beleggen. Bovenaan ‘rente’, dan FA en tenslotte TA.
Om rente te kunnen lezen en begrijpen moet ik eerst even inhaken op indianenverhalen die te vaak in de media verschijnen en wat uitgroeide tot hardnekkige misverstanden. Dit zijn duidelijk mensen die niet weten wat rente is en wat rente doet. In 2009 en 2010 werd er door de Centrale Bank van de VS, FED, een experiment gestart, genaamd QE (Quantitive Easing). Dit is geld printen en in de economie jagen. Men werd bang gemaakt met hyperinflatie. Het was inderdaad een beetje spannend, want het bleef een experiment en de gevolgen waren niet zichtbaar. Hyperinflatie was zeker de angst van toen. De goudprijs knalde in die jaren stijl omhoog. In de loop van 2011 werden de gevolgen duidelijker. Er kwam geen hyperinflatie, zelfs geen inflatie en in veel landen werd zelfs deflatie hardnekkig. Goud en zilver knalde daarop weer net zo hard naar beneden als ze gestegen waren. Nu in 2020 duiken die hyperinflatie verhalen opnieuw op. Geloof ze niet. Dit “geld printen” zit geheel anders in elkaar. Het heeft alles te maken met ‘rente’ en daarmee de obligatiemarkt.
Hoe werkt geld printen?
De centrale banken (o.a. FED en ECB), mogen en kunnen onbeperkt geld bijprinten. Dit is deels ook nodig omdat er meer mensen mee gaan doen in de economie. Per hoofd van de bevolking moet er natuurlijk ook genoeg geld zijn. Maar, er zit een strikte en belangrijke voorwaarde aan geld printen. Dat is de scheiding van de macht. Als de Centrale banken los staan van de overheden is er niks aan de hand. Als de overheid zélf geld gaat printen, krijg je 100% zeker wél hyperinflatie. Dit zagen we in o.a. Weimar, Zimbabwe en pas nog in Venezuela. Vandaar ook de scheiding van die macht. Wat gebeurt er dan precies? Centrale banken printen geld en kopen daarvan staatsleningen. Ze kopen dus van dat nieuwe geld schuld, enkel staatsleningen op de vrije markt, “geld – schuld = 0”. Het doel is de financiële marken buitenspel te zetten. Zo verhogen ze het aanbod van geld en zo sturen ze de rente naar 0%. Wat als de overheid zelf geld mag printen? Die printen geen schuld aan zichzelf, die printen geld. Het omgekeerde: “geld – 0 = geld”. Wat er dan gebeurt zagen we in Zimbabwe en pas nog in Venezuela. Hyperinflatie. Geld hoort dus als schuld in de markt te komen. Precies dit is ook de reden dat het IMF deze scheiding “Centrale Banken en overheden” als strikte voorwaarde stelt. Anders gezegd: Wat als wij burgers eerst het geld mogen printen voordat we naar de supermarkt gaan? Of een nieuwe auto willen? Precies: hyperinflatie. In de economie wordt dit “geld – schuld = 0” ook wel ‘elastisch’ geld genoemd. Het geld komt uit het niets, maar verdwijnt ook in het niets als de schuld wordt afgelost. Gewone banken hebben in principe helemaal niks te maken met Centrale Banken. Het zijn twee totaal verschillende instellingen, ook al heten ze beide “bank”. Gewone banken mogen ook geld printen en omzetten in schuld. Daar is ook kritiek op maar dit is hetzelfde, geld – schuld = 0. Ze mogen méér uitlenen dan ze geld hebben. Ze mogen zelfs 9x méér uitlenen dan ze hebben. Dit is wettelijk geregeld in het Basel III akkoord van de BIS. De BIS is de vereniging van Centrale banken, gevestigd in Basel Zwitserland.
Bij gewone banken gaat het geld in leningen bij particulieren en bedrijven zoals hypotheken, autoleningen, bedrijfsleningen, enzovoorts. Toch komt dit geld wél in de markt terecht. Ik kan dus een huis laten bouwen op een “schuld”. Als na jaren de hypotheek is afbetaald, is het geld weer verdwenen, maar er staat wél een huis. Dit is dus een ander soort van geld dan geld wat in omloop blijft, zoals belastinginkomsten/uitgaven en bedrijfsomzetten waarvan ook salarissen en levensonderhoud worden betaald. Anders gezegd: het geld als puur ruilmiddel. Geld, of schuld (wat in principe hetzelfde is), is in 2 groepen verdeeld, ‘geldmarkt’ en ‘kapitaalmarkt’. Geldmarkt zijn leningen tot 6 maanden. Dit is dus geld dat in omloop blijft in salarissen, bedrijfsliquiditeit, enzovoorts. De andere is kapitaalmarkt, dit zijn leningen vanaf 6 maanden en langer. Dit is geld wat naar pensioenpotten en andere beleggingen zoals aandelen gaat. Aandelengeld is in werkelijkheid het ‘eigen vermogen’ op de balans van het bedrijf wat de aandelen uitgeeft op de markt. Wat uiteindelijk ook helemaal geen geld is, want het vertegenwoordigd enkel de waarde van het bedrijf, uitgedrukt in geld. Hetzelfde als jouw auto die een waarde van stel 10.000 heeft. Dat geld heb je helemaal niet, enkel de geschatte waarde uitgedrukt in geld. Dit laatste haal ik even nadrukkelijk aan, omdat veel mensen het verschil niet zien. De waarde van iets is echt heel iets anders dan geld.
Geld van de één is de schuld van een ander. Geld komt dus als schuld in de markt. Ook dit is een begrip. In principe zijn er 3 soorten geld, M1, M2 en M3. Dit staat voor geldhoeveelheid. Voor de geïnteresseerden, je kunt M1, M2, M3 gemakkelijk googlen en de cijfers worden maandelijks gepubliceerd door de Centrale Banken, maar het staat op vele sites. Indien dus gewone banken veel geld uitlenen, dan groeit de economie. Een groeiende economie trekt inflatie aan. Centrale Banken hebben de opdracht dit tussen 1 en 2 procent per jaar te houden. Dit kun je bijna exact sturen met rente. Op lage rente wordt er veel geld geleend, bij hoge rente minder. Minder lenen is automatisch minder economische groei. Op rente kom ik nog vaker terug, omdat dit ook een spiegel is voor edelmetaal. Wat velen ook verkeerd voorlichten, is dat “geldhoeveelheid” de inflatie aanjaagt. Is niet helemaal waar. Het is eerder oorzaak en gevolg omkeren. Zeker, er komt dan meer geld = schuld in de economie. Geldhoeveelheid is een indicator voor de economie. Als geldhoeveelheid groeit, groeit de economie. Juist omdat men meer investeert en daarvoor schuld opneemt. De echte inflatie komt door de bekende “loon/prijs-spiraal”, zoals dat heet. We zagen dat vooral rond 1980.
Die spiraal is rechtstreeks het gevolg van hoge economische groei en schaarste op de arbeidsmarkt. In principe is inflatie wel slecht voor de economie. Geld wordt immers minder waard. Een 0-inflatie zou ideaal zijn. Toch sturen de CB’s de inflatie aan naar 2%. Dit doen ze omdat dan schulden verdampen. Ondanks alle QE’s sinds 2009, wat honderden miljarden per maand in de economie pompte, kreeg men inflatie maar met moeite op die 2%. Wat alweer bewijst dat geldhoeveelheid weinig inflatie aanwakkert. Als mensen schulden gaan aflossen, dan verdwijnt het geld weer even hard in het niets waar het ooit vandaan kwam en daalt de geldhoeveelheid weer. Dit heeft “deflatie” tot gevolg. Deflatie is funest voor degenen die veel schuld bezitten want die worden daardoor steeds hoger. Daarom zal men met alle middelen die 2% inflatie willen halen. Het probleem waar men vele jaren tussen 2009 en 2020 tegenaan liep, was dat er te weinig vraag was naar schuld. Consumentenbanken halen de 9x schuld uitzetten op hun buffer niet eens. En daarom bleef die rente maar dalen. De QE’s van de centrale banken zet de rente lager omdat ze hiermee het aanbod van geld verhogen op de obligatiemarkt. Het salaris is en blijft de basis van alle prijzen van goederen die daarvan af moeten, zoals je boodschappen, huur, belasting e.d. Stijgen de gemiddelde lonen niet, dan stijgen de prijzen ook niet. Inflatie is dus afhankelijk van de loon/prijsspiraal. Wat je als goudhaantje vaak hoort of leest over “geld printen”, is dus niet altijd juist. Nogmaals, neem de media en ander nepnieuws dan ook met een korreltje (kilo’s) zout over dit onderwerp.
Zijn CB’s dan netjes en braaf?
NEE, zeker niet! De schuldencrisis in 2008 kwam rechtstreeks van de CB’s vandaan door veel te soepele regels op te stellen voor banken en financiële markten. Banken werden toegestaan om hypotheken te verstrekken zonder onderpand. Zelfs dakloze zwervers kwamen in aanmerking voor een hypotheek. Elke bank moest hierin mee want de concurrentie was groot. Er was veel meer van dit soort idiote regelgeving. De rente werd toen ook op een veel te lage stand gezet. Het gevolg was dat banken in grote problemen kwamen door de foute leningen en velen gingen failliet in 2008 en 2009. De trigger was Leman Brothers. Het gevolg was dat banken elkaar niet meer vertrouwden waardoor de gehele geldstroom in de economie op slot kwam te zitten. Hierdoor noemde men dit ook wel “bankencrisis”. Maar de oorzaak was teveel “foute” schulden waar veel banken zelfs nu nog, 12 jaar later, mee zitten. Italiaanse en Spaanse banken vooral. Een erg bekend voorbeeld van “foute schuld” was de grote obligatiecrash in 2012. De rentes op staatsleningen in Griekenland stegen tot boven de 100%, t/m de 1-jaars leningen aan toe. Het trok toen ook Spanje, Portugal en Italië mee in de crash. De ECB heeft deze foute obligaties opgekocht met vers geprint geld. Zodoende werden er veel banken en pensioenfondsen gered omdat die vooral in staatsleningen zitten als verdienmodel. In de media spreken ze over “banken” die gered worden met belastinggeld. Maar elk pensioenfonds en elke verzekeraar (kortom: institutionele beleggers) zaten ook op het faillissement. Een failliet pensioenfonds zal echt geen uitkeringen meer doen. Bovendien, failliete banken keren ook geen salarissen uit. Zonder bank komt elk bedrijf stil te liggen. Elk bedrijf wat stil ligt, gaat failliet want vaste kosten gaan gewoon door. Een economie die stil ligt heeft tot resultaat lege supermarkten en geen salaris meer. Waarom liegt men hier steeds over? De leugens komen uit de hoek van extreem links. Hetzelfde afval wat steeds bij Pauw en Jenik aan tafel kruipt. Hoe vaak hoorden we het niet, dat ons belastinggeld naar de banken gaat? Helemaal geen één dubbeltje. Het geld kwam van de ECB. De staat kan dat lenen tegen 0%. En wel honderden miljarden per maand over de EU. Het alternatief was, géén pensioen meer, failliete bedrijven en géén salaris. Iets wat linkse mensen en linkse politieke partijen blijkbaar wel graag zagen gebeuren. Je leest het nog steeds in hun propaganda. Hieruit blijkt dat alléén het beleid van de FED en de ECB ons in de crisis van 2008 hebben gestort. Ze zijn ons er nog steeds uit aan het halen.
Om die economie weer aan te wakkeren manipuleren CB’s de rente naar 0%. Dit doen ze door zelf staatsleningen te kopen waardoor het aanbod van geld toeneemt. Men zet hiermee de financiële markten buiten spel. Vooral pensioenfondsen hebben daar veel last van. De rente op 0% is ook geen teken van een gezonde sterke economie. Integendeel zelfs, een failliete economie welke kunstmatig wordt overeind gehouden. Banken verliezen bovendien hun verdienmodel op 0-rente en worden permanent overeind gehouden door de CB’s. Dit noemen ze “zombiebanken”, en was al jaren bekend in Japan. Het bekende “Japan scenario” waar wij nog even aan moesten wennen, want dit is er nu ook in Europa. Een beetje kenner weet nu waarom je moet afblijven van bankaandelen als belegging. Blijkt ook wel, want bankaandelen stijgen sinds 2012 al niet meer. De enige richting is omlaag. Dat banken nog steeds woekerwinsten maken is dus ook niet waar. Waarom dalen de aandelen van banken dan zo hard als banken zulke fantastische bedrijven zijn met woekerwinsten? Na de crisis in 2008 waren er in NL nog maar 2 grote banken over, de rest was failliet gegaan. Een derde, ABN/AMRO werd door de overheid opgekocht en later weer verkocht op de aandelenmarkt.
Waarom stijgen de aandelen sinds 2009 zo hard? Als je bovenstaande goed begrepen hebt dan weet je zelf het antwoord al: “schuld = geld = vraag naar aandelen”. Anders gezegd, het geld moet ergens naar toe. Elke maand alleen al komen er miljarden binnen bij onze pensioenfondsen. Dit geld gaat naar o.a. Apple, Amazon en andere aandelen. Het overschot aan geld stoomt de aandelenmarkt op. Het moet gewoon ergens heen. Het komt dus niet echt in de economie omdat het meeste kapitaalmarkt geld is. En daarom, geen inflatie door geldhoeveelheid. Vaak hoor je zeggen over het 0 rente beleid: Je kunt het paard wel naar de trog slepen, maar niet dwingen om te drinken. Precies dát is er nu aan de hand. En precies dat drukt de rente verder omlaag. Tot zover over hoe rente de economie stuurt.
Rente en goud
Ik heb al vaker geschreven dat rente een van de belangrijkste voorspellers is voor de goudprijs. Wat is rente precies en hoe werkt het? Rente is als grondbeginsel de vergoeding voor inflatie. Daar overheen komt een toeslag als risicofactor. Leningen met onderpand zijn daarom lager dan zonder onderpand. Elk soort lening heeft zo z’n eigen risicofactor. Tenslotte speelt de looptijd ook een rol. De lening voor de een is het bezit van een ander. Hoewel dat dit voor elastisch geld weer even niet helemaal opgaat, maar laten we even buiten beschouwing. Die geld uitleent krijgt rente, die schuld heeft betaalt rente. De hoogte hiervan wordt mede bepaalt van vraag en aanbod.
Wat je in werkelijk aan rente kunt overhouden heet de “reële rente”. Dat is rente – inflatie. Die staat op dit moment fors negatief. Zelfs in vele gevallen mét risicofactor. Dit is natuurlijk gigantisch goed nieuws voor edelmetaal! Maar een belegging in edelmetaal doe je natuurlijk op toekomstverwachting, zoals elke belegging overigens. Wat nu als over een paar jaar de rente weer gaat stijgen? Hoor ik zo vaak. Dan heb ik goed nieuws voor u. Een oorzaak waarom rente nooit meer kan stijgen, is de rentelast op die gigantische berg schulden. Zowel overheden, bedrijven als particulieren zitten tot over de oren in de schuld. Het resultaat van 12 jaar lang de rente op 0 tot negatief manipuleren. Als op zulke extreem hoge schulden rente stijgt gaat iedereen failliet. Dus stijgt die nooit meer. Wél kan de rente stijgen op hogere inflatie. Maar die kunnen we buiten beschouwing laten, want we kijken naar de reële rente. Als de rente stijgt op inflatie is dat natuurlijk al helemaal perfect voor edelmetaal. Vervolgens heb je nog verschillende looptijden. Langere looptijd van leningen is anders dan korte looptijd. In de financiële markten spreekt men van “geldmarkt” (kortlopend tot 6 mnd) en “kapitaalmarkt” (langlopend). Naar welke rente moeten we dan kijken, want er zijn zoveel verschillende rentes? Hypotheekrente? Staatsleningen? Basisrente? Lang? Kort? Gelukkig is dit doodsimpel. Kijk uitsluitend naar de VS Treseary 10 jaars (VS staatsleningen). Afgekort vaak als USTR10Y. Het noteert in USD, dat is mooi want goud en zilver noteert ook in USD. In de eurozone wordt er ook wel naar de Duitse bunds 10 jaars gekeken. Maar de USTR10Y is de enige rente waar de gehele financiële markt naar kijkt, vooral aandelenbeleggers. Deze rente staat dan ook dagelijks gepubliceerd op honderden sites. Zelf gebruik ik de CNBC-app op mijn telefoon en iPad. Mooi in grafieken van 1 dag tot 20 jaar. Hier staat naast aandelen, indexen en bonds ook een tabblad grondstoffen bij, waaronder goud, zilver, olie e.d. De app is geheel gratis en beveel ik iedereen aan.
De leidende rente van de USTR10Y is een marktrente. D.w.z. een rente op vraag en aanbod verhandeld op de obligatiebeurzen. Dat is heel anders dan de “basisrente” welke de Centrale Banken 3-maandelijks vaststelt. Dat is overigens de tweede belangrijke rente waar men naar kijkt. Dat is meer een beeld over hoe de CB’s de toekomst zien. Dalende basisrente stimuleert de economie, stijgende rente remt de economie juist af op oververhitting. Banken nemen deze basisrente als basis voor hun soorten leningen. Maar op deze basisrente ga ik niet verder in. Als aandelenbelegger is het altijd oppassen geblazen als zowel de basisrente als de USTR10Y in stijgende trend zijn. Dan zit je tegen de top van de groei aan. Als belegger kijk je ook naar de activa welke het meeste rendement haalt. Dan vallen obligaties natuurlijk af. De reële rente wordt immers steeds negatiever. Dit noemt men afgekort “TINA” (There Is No Alternitive). En dus blijven aandelen, goud en vastgoed over. En dus stijgen daar de prijzen op vraag. Het dividend alleen al op aandelen bedraagt tussen 3% tot 5% per jaar. Dat is ruim boven de inflatie. Daarom is het ook logisch dat aandelen nog lang zullen stijgen op lange termijn. Aandelen doen het altijd fantastisch als we tussen 0-2 groei en 0-2 inflatie liggen. 0-2/0-2, een theorie die in de praktijk altijd uitkwam. Als de reële rente ruim positief is, dan zie je dit altijd terug in dalende goudprijs. Dit zagen we in de jaren 1990 tot 2000. De reële rente werd zo hoog, dat een beurscrash volgde in 2000 op oververhitting economie. Zowel aandelen als goud reageren dus op reële rente. Opvallend daarbij is, dat aandelen en goud niet altijd evenredig gaan. Soms wel, zoals nu, soms niet zoals bij grote paniek en angst voor de valuta zoals in 1980 en 2009. Op het hoogtepunt van goud in 2012, was er een eurocrisis op de obligatiemarkten na de crash op die markt. Er was toen een enorm grote kans dat de Euro zou sneuvelen. Nu is dat gevaar nooit echt voorbij. De schulden zijn sindsdien alleen maar verder gestegen. Griekenland is nog even hard failliet als in 2012.
Als er na Brexit nog meer landen uit de EU vertrekken, dan kan dat ook grote gevolgen voor de EUR hebben. Als GB, NL, Denemarken, Polen, Duitsland uit de EU stappen, wie betaald dan nog de belastingen voor Griekenland, Spanje en Portugal? Zelf brengen die nog steeds niks binnen. Die belasting betalen wij via Brussel. Kortom, de EUR als munt zal dan vrijwel zeker sneuvelen, maar op z’n minst extreem devalueren. Geld moet je in deze tijden dus niet hebben. Aandelen hebben af en toe problemen en vastgoed is ook niet altijd veilig. Over vastgoed kunnen ze in de Duitsland alles over vertellen vlak na WOII. Goud? Het hield in ieder geval al 2000 jaar zijn waarde. Al kan dat best eens een decennia vlak gaan. Daarom adviseer ik altijd, maak een portfolio met alle drie erin. Goud hoort voor minstens 15% tot maximaal 25% in de portfolio thuis. Voor de aankoop of verkoop, kijk dan ook even naar de trend in rente. De USTR10Y stond begin 2019 op 2,2% en zette de daling in na een fikse correctie van de aandelenmarkt. Als de daling duidelijk zichtbaar wordt, koop je. Inmiddels staat de USTR10Y op 1,16% en daalt nog steeds. En dan zie je ook duidelijk dat zowel goud als aandelen een mooie uptrend lieten zien op de langere termijn. Voordat dit weer eens oploopt naar 2,2% zijn we echt wel enkele jaren verder, als het nog gebeurt. 2,2% was ook extreem hoog voor deze tijd. Dan draait de economie op de top. Op zulk moment ga je niet kopen maar eerder verkopen. De economie topt dan in de cyclus, zo wordt dit genoemd. Op de economische cycli kom ik nog vaker op terug. Want ook de cycli zie je geheel terug in het renteverloop. Als je ook besluit wat vaker naar de rente te kijken, vergeet dan niet om in je hoofd daar even de inflatie vanaf te trekken. In de VS is de inflatie momenteel rond de 2,5%. Het is even wennen voor mensen om als belangrijkste maatstaf naar rente te kijken en niet de bagger en misleiding in de media te volgen, maar het loont wel. Zelf kijk ik hooguit 1x per week naar de USTR10Y en alleen om mij het beeld in de trend te geven. Rente is in feite de optelsom van alle economische cijfers bij elkaar. Daarom hoef je ook niet veel verder te kijken. Het is natuurlijk wel interessant om de reden van een rentestijging of daling te achterhalen. Dit vaak ter bevestiging van wat je al ziet in het renteverloop. Rente is ook gemakkelijk te volgen door het rustige tempo omhoog of omlaag. Precies dit laat uitstekend de trend zien.
In onderstaande grafiek zie je de reële rente op basis van de USTR10Y. rente – inflatie dus. Op de dieptepunten onder de 0 zie je de goudprijs ook steeds een stapje hoger zetten. Het fundament van goud is ‘uitstekend’ rond die diepe bodems tegen die 0-lijn. Het profiteert al snel genoeg als de dalende trend al zichtbaar wordt.
Dan heb ik het nog niet gehad over de normale en de inverse rentecurve. Dat is het verschil tussen kort- en langlopende rente. Een erg betrouwbare indicator over de stand en richting van de economie. Dit is zeker interessant als je wat dieper de rente wilt uitlezen. Google dan eens op “rentecurve”, waar je uitstekende uitleg krijgt. Raad ik zeker aan om een nog beter beeld van rente te krijgen.
Deze rente-grafiek lange termijn heb ik in blogs al vaker laten zien. Het laat goed zien wat er gebeurt bij de lange termijn omslagpunten op rente. De periode 1945 tot 2020 is een complete cyclus. Zonder totale geldsanering (zoals 1940-1947) kan het nu niet meer opnieuw omhoog. Hier zitten we muurvast en blijven we voorlopig vastzitten tenzij er iets vreselijks gebeurt, zo schreef ik bij de eerste publicatie rond 2011 over deze rente-grafiek. We zitten inderdaad in 2020 nog steeds muurvast! De cyclus heet Kondratieff-cyclus. Maar daar kom ik nog eens op terug. Het geeft hier even een beeld over wat rente laat zien.
Belangrijkste punten en begrippen kort samengevat:
- Stijgt de rente, dan stijgt de economische groei en zal de inflatie ook verder oplopen.
- Daalt de rente, dan zakt de economische groei en daarmee de inflatie.
- Hyperinflatie is geld in de markt pompen ‘zonder’ schuld. Zo werkt QE en bankbuffer niet.
- Inflatie wordt in hoofdzaak veroorzaakt door de loon/prijsspiraal, niet door geldhoeveelheid (M1, M2, M3).
- Iets wat waarde heeft, uitgedrukt in geld, is heel iets anders dan geld zelf. Wordt te vaak bij elkaar opgeteld of dubbel geteld in politieke propaganda en media.
- Rente is als basis de vergoeding voor inflatie.
- Reële rente is rente – inflatie.
De leidende rente voor financiële markten en beleggers is de US Treasury 10 years, USTR10Y.
Rentestanden worden deels bepaalt door vraag/aanbod, deels door manipulatie van centrale banken en deels door de basisrente van de centrale banken.
Goud als belegging is erg in trek bij lage reële rente.
Google zelf eens op “M1, M2 en M3” en “rentecurve”.
In de volgende blog ga ik de verschillende belangrijke grafieken nader toelichten en hoe je die moet bekijken met TA-ogen (Technische Analyse). De USTR10Y- en goudgrafieken komen aan bod. Vele indicatoren van TA komen aan bod. Veel mensen geloven hier niet in. Ik ook niet, want ik geloof sowieso nergens in. Geloven doe je in de kerk. Ik kijk enkel naar de feiten. Feiten kunnen niet liegen. Gelukkig maar, want TA is gebaseerd op feiten.
Gerard
Disclaimer: Beweringen en meningen, geuit in deze blog/column, zijn de persoonlijke mening van de auteur e/o gastbloggers. Deze staan los van eventuele officiële standpunten van personen, bedrijven of organisaties, dan wel bedrijven en organisaties die expliciet vermeld staan in de gepubliceerde blogs & teksten.
Ik hoop dat ieder genoten heeft van de boekjes die ik had aanbevolen in mijn vorige blog. Dat geeft je toch even een heel andere kijk op de wereld, niet? De les uit het eerste blog: 1 de wereld zit anders in elkaar dan wat de media ons doet geloven, 2 de media is er niet om ons juist te informeren, maar om de meesters te dienen die er het meeste geld voor neertellen. Men wordt betaald voor leugens en fraude. Die knop in je hoofd moet even om! Als de knop omgezet is, kan het echte leven pas beginnen. De eerste belangrijkste stap is gezet. Fris ontwaakt uit de duisternis. Zoals een blinde voor het eerst in zijn leven opeens weer alles kan zien. Je bent nu al 95% van de mensen vóór. Nu ga je leren hiervan te profiteren. Voor de echte liefhebbers kun je de boekjes nog aanvullen met de NL versie “De Wikileaks Documenten” door Julian Assage. ISBN 9789492161093. Dan weet je zeker hoe het werkt en wie de wereld werkelijk in handen heeft. In de media hoor je uiteraard nooit iets over deze geheime documenten. Overheden in een democratie horen sowieso transparant te zijn.
En waarvoor deden we het ook alweer? Eigenlijk kun je deze kennis overal voor gebruiken, maar in dit blog om goed je geld te beleggen. Voor de één als aanvullend pensioen. Voor de ander een nalatenschap voor hun kinderen. Eerder stoppen met werken is vaak een reden. De volgende wil gewoon snel rijk worden. Vul zelf maar in. Hopelijk liggen jouw kranten nu in de kachel. Komt ook gezonde rook vanaf wat goed is voor het klimaat, volgens Greta Thunberg, Frans Timmermans en ‘hun’ media. Heeft zich iemand ooit afgevraagd waarin die Deep State zelf belegd? Dat vieze clubje dat de gehele media en politiek in handen hebben? Het zijn immers de rijkste mensen ter wereld met duizenden miljarden. Het gaat deze mensen ook niet meer om geld, het gaat om macht. Zoals altijd. In Davos hebben ze de politiek en de media precies verteld hoe zij het willen hebben. Deze mensen geven uw miljarden helemaal niet uit aan het klimaat. Als ze ons burgers uit goud & zilver of aandelen zouden jagen, kopen zij dat op. Ze gebruiken de media hiervoor, want dat zijn ze immers zelf. De rijkste mensen op aarde komen ons vertellen dat wij te rijk zijn. Wij zijn te “egoistisch”, hoorde ik de voorzitter dan Davos vertellen voor minstens 200 tv-camera’s. Als ze ons wijsmaken dat goud gaat crashen, dan kopen wij goud. Zo ver zijn we al na het eerste blog.
In volgende blogs ga ik dieper in op Technische Analyse (TA), Fundamentele Analyse (FA) waaronder ook mining. In dit blog leg ik uit hoe rente de richting bepaalt en de toekomst voorspelt. Er zijn dus drie items van hoog belang om goed te beleggen. Bovenaan ‘rente’, dan FA en tenslotte TA.
Om rente te kunnen lezen en begrijpen moet ik eerst even inhaken op indianenverhalen die te vaak in de media verschijnen en wat uitgroeide tot hardnekkige misverstanden. Dit zijn duidelijk mensen die niet weten wat rente is en wat rente doet. In 2009 en 2010 werd er door de Centrale Bank van de VS, FED, een experiment gestart, genaamd QE (Quantitive Easing). Dit is geld printen en in de economie jagen. Men werd bang gemaakt met hyperinflatie. Het was inderdaad een beetje spannend, want het bleef een experiment en de gevolgen waren niet zichtbaar. Hyperinflatie was zeker de angst van toen. De goudprijs knalde in die jaren stijl omhoog. In de loop van 2011 werden de gevolgen duidelijker. Er kwam geen hyperinflatie, zelfs geen inflatie en in veel landen werd zelfs deflatie hardnekkig. Goud en zilver knalde daarop weer net zo hard naar beneden als ze gestegen waren. Nu in 2020 duiken die hyperinflatie verhalen opnieuw op. Geloof ze niet. Dit “geld printen” zit geheel anders in elkaar. Het heeft alles te maken met ‘rente’ en daarmee de obligatiemarkt.
Hoe werkt geld printen?
De centrale banken (o.a. FED en ECB), mogen en kunnen onbeperkt geld bijprinten. Dit is deels ook nodig omdat er meer mensen mee gaan doen in de economie. Per hoofd van de bevolking moet er natuurlijk ook genoeg geld zijn. Maar, er zit een strikte en belangrijke voorwaarde aan geld printen. Dat is de scheiding van de macht. Als de Centrale banken los staan van de overheden is er niks aan de hand. Als de overheid zélf geld gaat printen, krijg je 100% zeker wél hyperinflatie. Dit zagen we in o.a. Weimar, Zimbabwe en pas nog in Venezuela. Vandaar ook de scheiding van die macht. Wat gebeurt er dan precies? Centrale banken printen geld en kopen daarvan staatsleningen. Ze kopen dus van dat nieuwe geld schuld, enkel staatsleningen op de vrije markt, “geld – schuld = 0”. Het doel is de financiële marken buitenspel te zetten. Zo verhogen ze het aanbod van geld en zo sturen ze de rente naar 0%. Wat als de overheid zelf geld mag printen? Die printen geen schuld aan zichzelf, die printen geld. Het omgekeerde: “geld – 0 = geld”. Wat er dan gebeurt zagen we in Zimbabwe en pas nog in Venezuela. Hyperinflatie. Geld hoort dus als schuld in de markt te komen. Precies dit is ook de reden dat het IMF deze scheiding “Centrale Banken en overheden” als strikte voorwaarde stelt. Anders gezegd: Wat als wij burgers eerst het geld mogen printen voordat we naar de supermarkt gaan? Of een nieuwe auto willen? Precies: hyperinflatie. In de economie wordt dit “geld – schuld = 0” ook wel ‘elastisch’ geld genoemd. Het geld komt uit het niets, maar verdwijnt ook in het niets als de schuld wordt afgelost. Gewone banken hebben in principe helemaal niks te maken met Centrale Banken. Het zijn twee totaal verschillende instellingen, ook al heten ze beide “bank”. Gewone banken mogen ook geld printen en omzetten in schuld. Daar is ook kritiek op maar dit is hetzelfde, geld – schuld = 0. Ze mogen méér uitlenen dan ze geld hebben. Ze mogen zelfs 9x méér uitlenen dan ze hebben. Dit is wettelijk geregeld in het Basel III akkoord van de BIS. De BIS is de vereniging van Centrale banken, gevestigd in Basel Zwitserland.
Bij gewone banken gaat het geld in leningen bij particulieren en bedrijven zoals hypotheken, autoleningen, bedrijfsleningen, enzovoorts. Toch komt dit geld wél in de markt terecht. Ik kan dus een huis laten bouwen op een “schuld”. Als na jaren de hypotheek is afbetaald, is het geld weer verdwenen, maar er staat wél een huis. Dit is dus een ander soort van geld dan geld wat in omloop blijft, zoals belastinginkomsten/uitgaven en bedrijfsomzetten waarvan ook salarissen en levensonderhoud worden betaald. Anders gezegd: het geld als puur ruilmiddel. Geld, of schuld (wat in principe hetzelfde is), is in 2 groepen verdeeld, ‘geldmarkt’ en ‘kapitaalmarkt’. Geldmarkt zijn leningen tot 6 maanden. Dit is dus geld dat in omloop blijft in salarissen, bedrijfsliquiditeit, enzovoorts. De andere is kapitaalmarkt, dit zijn leningen vanaf 6 maanden en langer. Dit is geld wat naar pensioenpotten en andere beleggingen zoals aandelen gaat. Aandelengeld is in werkelijkheid het ‘eigen vermogen’ op de balans van het bedrijf wat de aandelen uitgeeft op de markt. Wat uiteindelijk ook helemaal geen geld is, want het vertegenwoordigd enkel de waarde van het bedrijf, uitgedrukt in geld. Hetzelfde als jouw auto die een waarde van stel 10.000 heeft. Dat geld heb je helemaal niet, enkel de geschatte waarde uitgedrukt in geld. Dit laatste haal ik even nadrukkelijk aan, omdat veel mensen het verschil niet zien. De waarde van iets is echt heel iets anders dan geld.
Geld van de één is de schuld van een ander. Geld komt dus als schuld in de markt. Ook dit is een begrip. In principe zijn er 3 soorten geld, M1, M2 en M3. Dit staat voor geldhoeveelheid. Voor de geïnteresseerden, je kunt M1, M2, M3 gemakkelijk googlen en de cijfers worden maandelijks gepubliceerd door de Centrale Banken, maar het staat op vele sites. Indien dus gewone banken veel geld uitlenen, dan groeit de economie. Een groeiende economie trekt inflatie aan. Centrale Banken hebben de opdracht dit tussen 1 en 2 procent per jaar te houden. Dit kun je bijna exact sturen met rente. Op lage rente wordt er veel geld geleend, bij hoge rente minder. Minder lenen is automatisch minder economische groei. Op rente kom ik nog vaker terug, omdat dit ook een spiegel is voor edelmetaal. Wat velen ook verkeerd voorlichten, is dat “geldhoeveelheid” de inflatie aanjaagt. Is niet helemaal waar. Het is eerder oorzaak en gevolg omkeren. Zeker, er komt dan meer geld = schuld in de economie. Geldhoeveelheid is een indicator voor de economie. Als geldhoeveelheid groeit, groeit de economie. Juist omdat men meer investeert en daarvoor schuld opneemt. De echte inflatie komt door de bekende “loon/prijs-spiraal”, zoals dat heet. We zagen dat vooral rond 1980.
Die spiraal is rechtstreeks het gevolg van hoge economische groei en schaarste op de arbeidsmarkt. In principe is inflatie wel slecht voor de economie. Geld wordt immers minder waard. Een 0-inflatie zou ideaal zijn. Toch sturen de CB’s de inflatie aan naar 2%. Dit doen ze omdat dan schulden verdampen. Ondanks alle QE’s sinds 2009, wat honderden miljarden per maand in de economie pompte, kreeg men inflatie maar met moeite op die 2%. Wat alweer bewijst dat geldhoeveelheid weinig inflatie aanwakkert. Als mensen schulden gaan aflossen, dan verdwijnt het geld weer even hard in het niets waar het ooit vandaan kwam en daalt de geldhoeveelheid weer. Dit heeft “deflatie” tot gevolg. Deflatie is funest voor degenen die veel schuld bezitten want die worden daardoor steeds hoger. Daarom zal men met alle middelen die 2% inflatie willen halen. Het probleem waar men vele jaren tussen 2009 en 2020 tegenaan liep, was dat er te weinig vraag was naar schuld. Consumentenbanken halen de 9x schuld uitzetten op hun buffer niet eens. En daarom bleef die rente maar dalen. De QE’s van de centrale banken zet de rente lager omdat ze hiermee het aanbod van geld verhogen op de obligatiemarkt. Het salaris is en blijft de basis van alle prijzen van goederen die daarvan af moeten, zoals je boodschappen, huur, belasting e.d. Stijgen de gemiddelde lonen niet, dan stijgen de prijzen ook niet. Inflatie is dus afhankelijk van de loon/prijsspiraal. Wat je als goudhaantje vaak hoort of leest over “geld printen”, is dus niet altijd juist. Nogmaals, neem de media en ander nepnieuws dan ook met een korreltje (kilo’s) zout over dit onderwerp.
Zijn CB’s dan netjes en braaf?
NEE, zeker niet! De schuldencrisis in 2008 kwam rechtstreeks van de CB’s vandaan door veel te soepele regels op te stellen voor banken en financiële markten. Banken werden toegestaan om hypotheken te verstrekken zonder onderpand. Zelfs dakloze zwervers kwamen in aanmerking voor een hypotheek. Elke bank moest hierin mee want de concurrentie was groot. Er was veel meer van dit soort idiote regelgeving. De rente werd toen ook op een veel te lage stand gezet. Het gevolg was dat banken in grote problemen kwamen door de foute leningen en velen gingen failliet in 2008 en 2009. De trigger was Leman Brothers. Het gevolg was dat banken elkaar niet meer vertrouwden waardoor de gehele geldstroom in de economie op slot kwam te zitten. Hierdoor noemde men dit ook wel “bankencrisis”. Maar de oorzaak was teveel “foute” schulden waar veel banken zelfs nu nog, 12 jaar later, mee zitten. Italiaanse en Spaanse banken vooral. Een erg bekend voorbeeld van “foute schuld” was de grote obligatiecrash in 2012. De rentes op staatsleningen in Griekenland stegen tot boven de 100%, t/m de 1-jaars leningen aan toe. Het trok toen ook Spanje, Portugal en Italië mee in de crash. De ECB heeft deze foute obligaties opgekocht met vers geprint geld. Zodoende werden er veel banken en pensioenfondsen gered omdat die vooral in staatsleningen zitten als verdienmodel. In de media spreken ze over “banken” die gered worden met belastinggeld. Maar elk pensioenfonds en elke verzekeraar (kortom: institutionele beleggers) zaten ook op het faillissement. Een failliet pensioenfonds zal echt geen uitkeringen meer doen. Bovendien, failliete banken keren ook geen salarissen uit. Zonder bank komt elk bedrijf stil te liggen. Elk bedrijf wat stil ligt, gaat failliet want vaste kosten gaan gewoon door. Een economie die stil ligt heeft tot resultaat lege supermarkten en geen salaris meer. Waarom liegt men hier steeds over? De leugens komen uit de hoek van extreem links. Hetzelfde afval wat steeds bij Pauw en Jenik aan tafel kruipt. Hoe vaak hoorden we het niet, dat ons belastinggeld naar de banken gaat? Helemaal geen één dubbeltje. Het geld kwam van de ECB. De staat kan dat lenen tegen 0%. En wel honderden miljarden per maand over de EU. Het alternatief was, géén pensioen meer, failliete bedrijven en géén salaris. Iets wat linkse mensen en linkse politieke partijen blijkbaar wel graag zagen gebeuren. Je leest het nog steeds in hun propaganda. Hieruit blijkt dat alléén het beleid van de FED en de ECB ons in de crisis van 2008 hebben gestort. Ze zijn ons er nog steeds uit aan het halen.
Om die economie weer aan te wakkeren manipuleren CB’s de rente naar 0%. Dit doen ze door zelf staatsleningen te kopen waardoor het aanbod van geld toeneemt. Men zet hiermee de financiële markten buiten spel. Vooral pensioenfondsen hebben daar veel last van. De rente op 0% is ook geen teken van een gezonde sterke economie. Integendeel zelfs, een failliete economie welke kunstmatig wordt overeind gehouden. Banken verliezen bovendien hun verdienmodel op 0-rente en worden permanent overeind gehouden door de CB’s. Dit noemen ze “zombiebanken”, en was al jaren bekend in Japan. Het bekende “Japan scenario” waar wij nog even aan moesten wennen, want dit is er nu ook in Europa. Een beetje kenner weet nu waarom je moet afblijven van bankaandelen als belegging. Blijkt ook wel, want bankaandelen stijgen sinds 2012 al niet meer. De enige richting is omlaag. Dat banken nog steeds woekerwinsten maken is dus ook niet waar. Waarom dalen de aandelen van banken dan zo hard als banken zulke fantastische bedrijven zijn met woekerwinsten? Na de crisis in 2008 waren er in NL nog maar 2 grote banken over, de rest was failliet gegaan. Een derde, ABN/AMRO werd door de overheid opgekocht en later weer verkocht op de aandelenmarkt.
Waarom stijgen de aandelen sinds 2009 zo hard? Als je bovenstaande goed begrepen hebt dan weet je zelf het antwoord al: “schuld = geld = vraag naar aandelen”. Anders gezegd, het geld moet ergens naar toe. Elke maand alleen al komen er miljarden binnen bij onze pensioenfondsen. Dit geld gaat naar o.a. Apple, Amazon en andere aandelen. Het overschot aan geld stoomt de aandelenmarkt op. Het moet gewoon ergens heen. Het komt dus niet echt in de economie omdat het meeste kapitaalmarkt geld is. En daarom, geen inflatie door geldhoeveelheid. Vaak hoor je zeggen over het 0 rente beleid: Je kunt het paard wel naar de trog slepen, maar niet dwingen om te drinken. Precies dát is er nu aan de hand. En precies dat drukt de rente verder omlaag. Tot zover over hoe rente de economie stuurt.
Rente en goud
Ik heb al vaker geschreven dat rente een van de belangrijkste voorspellers is voor de goudprijs. Wat is rente precies en hoe werkt het? Rente is als grondbeginsel de vergoeding voor inflatie. Daar overheen komt een toeslag als risicofactor. Leningen met onderpand zijn daarom lager dan zonder onderpand. Elk soort lening heeft zo z’n eigen risicofactor. Tenslotte speelt de looptijd ook een rol. De lening voor de een is het bezit van een ander. Hoewel dat dit voor elastisch geld weer even niet helemaal opgaat, maar laten we even buiten beschouwing. Die geld uitleent krijgt rente, die schuld heeft betaalt rente. De hoogte hiervan wordt mede bepaalt van vraag en aanbod.
Wat je in werkelijk aan rente kunt overhouden heet de “reële rente”. Dat is rente – inflatie. Die staat op dit moment fors negatief. Zelfs in vele gevallen mét risicofactor. Dit is natuurlijk gigantisch goed nieuws voor edelmetaal! Maar een belegging in edelmetaal doe je natuurlijk op toekomstverwachting, zoals elke belegging overigens. Wat nu als over een paar jaar de rente weer gaat stijgen? Hoor ik zo vaak. Dan heb ik goed nieuws voor u. Een oorzaak waarom rente nooit meer kan stijgen, is de rentelast op die gigantische berg schulden. Zowel overheden, bedrijven als particulieren zitten tot over de oren in de schuld. Het resultaat van 12 jaar lang de rente op 0 tot negatief manipuleren. Als op zulke extreem hoge schulden rente stijgt gaat iedereen failliet. Dus stijgt die nooit meer. Wél kan de rente stijgen op hogere inflatie. Maar die kunnen we buiten beschouwing laten, want we kijken naar de reële rente. Als de rente stijgt op inflatie is dat natuurlijk al helemaal perfect voor edelmetaal. Vervolgens heb je nog verschillende looptijden. Langere looptijd van leningen is anders dan korte looptijd. In de financiële markten spreekt men van “geldmarkt” (kortlopend tot 6 mnd) en “kapitaalmarkt” (langlopend). Naar welke rente moeten we dan kijken, want er zijn zoveel verschillende rentes? Hypotheekrente? Staatsleningen? Basisrente? Lang? Kort? Gelukkig is dit doodsimpel. Kijk uitsluitend naar de VS Treseary 10 jaars (VS staatsleningen). Afgekort vaak als USTR10Y. Het noteert in USD, dat is mooi want goud en zilver noteert ook in USD. In de eurozone wordt er ook wel naar de Duitse bunds 10 jaars gekeken. Maar de USTR10Y is de enige rente waar de gehele financiële markt naar kijkt, vooral aandelenbeleggers. Deze rente staat dan ook dagelijks gepubliceerd op honderden sites. Zelf gebruik ik de CNBC-app op mijn telefoon en iPad. Mooi in grafieken van 1 dag tot 20 jaar. Hier staat naast aandelen, indexen en bonds ook een tabblad grondstoffen bij, waaronder goud, zilver, olie e.d. De app is geheel gratis en beveel ik iedereen aan.
De leidende rente van de USTR10Y is een marktrente. D.w.z. een rente op vraag en aanbod verhandeld op de obligatiebeurzen. Dat is heel anders dan de “basisrente” welke de Centrale Banken 3-maandelijks vaststelt. Dat is overigens de tweede belangrijke rente waar men naar kijkt. Dat is meer een beeld over hoe de CB’s de toekomst zien. Dalende basisrente stimuleert de economie, stijgende rente remt de economie juist af op oververhitting. Banken nemen deze basisrente als basis voor hun soorten leningen. Maar op deze basisrente ga ik niet verder in. Als aandelenbelegger is het altijd oppassen geblazen als zowel de basisrente als de USTR10Y in stijgende trend zijn. Dan zit je tegen de top van de groei aan. Als belegger kijk je ook naar de activa welke het meeste rendement haalt. Dan vallen obligaties natuurlijk af. De reële rente wordt immers steeds negatiever. Dit noemt men afgekort “TINA” (There Is No Alternitive). En dus blijven aandelen, goud en vastgoed over. En dus stijgen daar de prijzen op vraag. Het dividend alleen al op aandelen bedraagt tussen 3% tot 5% per jaar. Dat is ruim boven de inflatie. Daarom is het ook logisch dat aandelen nog lang zullen stijgen op lange termijn. Aandelen doen het altijd fantastisch als we tussen 0-2 groei en 0-2 inflatie liggen. 0-2/0-2, een theorie die in de praktijk altijd uitkwam. Als de reële rente ruim positief is, dan zie je dit altijd terug in dalende goudprijs. Dit zagen we in de jaren 1990 tot 2000. De reële rente werd zo hoog, dat een beurscrash volgde in 2000 op oververhitting economie. Zowel aandelen als goud reageren dus op reële rente. Opvallend daarbij is, dat aandelen en goud niet altijd evenredig gaan. Soms wel, zoals nu, soms niet zoals bij grote paniek en angst voor de valuta zoals in 1980 en 2009. Op het hoogtepunt van goud in 2012, was er een eurocrisis op de obligatiemarkten na de crash op die markt. Er was toen een enorm grote kans dat de Euro zou sneuvelen. Nu is dat gevaar nooit echt voorbij. De schulden zijn sindsdien alleen maar verder gestegen. Griekenland is nog even hard failliet als in 2012.
Als er na Brexit nog meer landen uit de EU vertrekken, dan kan dat ook grote gevolgen voor de EUR hebben. Als GB, NL, Denemarken, Polen, Duitsland uit de EU stappen, wie betaald dan nog de belastingen voor Griekenland, Spanje en Portugal? Zelf brengen die nog steeds niks binnen. Die belasting betalen wij via Brussel. Kortom, de EUR als munt zal dan vrijwel zeker sneuvelen, maar op z’n minst extreem devalueren. Geld moet je in deze tijden dus niet hebben. Aandelen hebben af en toe problemen en vastgoed is ook niet altijd veilig. Over vastgoed kunnen ze in de Duitsland alles over vertellen vlak na WOII. Goud? Het hield in ieder geval al 2000 jaar zijn waarde. Al kan dat best eens een decennia vlak gaan. Daarom adviseer ik altijd, maak een portfolio met alle drie erin. Goud hoort voor minstens 15% tot maximaal 25% in de portfolio thuis. Voor de aankoop of verkoop, kijk dan ook even naar de trend in rente. De USTR10Y stond begin 2019 op 2,2% en zette de daling in na een fikse correctie van de aandelenmarkt. Als de daling duidelijk zichtbaar wordt, koop je. Inmiddels staat de USTR10Y op 1,16% en daalt nog steeds. En dan zie je ook duidelijk dat zowel goud als aandelen een mooie uptrend lieten zien op de langere termijn. Voordat dit weer eens oploopt naar 2,2% zijn we echt wel enkele jaren verder, als het nog gebeurt. 2,2% was ook extreem hoog voor deze tijd. Dan draait de economie op de top. Op zulk moment ga je niet kopen maar eerder verkopen. De economie topt dan in de cyclus, zo wordt dit genoemd. Op de economische cycli kom ik nog vaker op terug. Want ook de cycli zie je geheel terug in het renteverloop. Als je ook besluit wat vaker naar de rente te kijken, vergeet dan niet om in je hoofd daar even de inflatie vanaf te trekken. In de VS is de inflatie momenteel rond de 2,5%. Het is even wennen voor mensen om als belangrijkste maatstaf naar rente te kijken en niet de bagger en misleiding in de media te volgen, maar het loont wel. Zelf kijk ik hooguit 1x per week naar de USTR10Y en alleen om mij het beeld in de trend te geven. Rente is in feite de optelsom van alle economische cijfers bij elkaar. Daarom hoef je ook niet veel verder te kijken. Het is natuurlijk wel interessant om de reden van een rentestijging of daling te achterhalen. Dit vaak ter bevestiging van wat je al ziet in het renteverloop. Rente is ook gemakkelijk te volgen door het rustige tempo omhoog of omlaag. Precies dit laat uitstekend de trend zien.
In onderstaande grafiek zie je de reële rente op basis van de USTR10Y. rente – inflatie dus. Op de dieptepunten onder de 0 zie je de goudprijs ook steeds een stapje hoger zetten. Het fundament van goud is ‘uitstekend’ rond die diepe bodems tegen die 0-lijn. Het profiteert al snel genoeg als de dalende trend al zichtbaar wordt.
Dan heb ik het nog niet gehad over de normale en de inverse rentecurve. Dat is het verschil tussen kort- en langlopende rente. Een erg betrouwbare indicator over de stand en richting van de economie. Dit is zeker interessant als je wat dieper de rente wilt uitlezen. Google dan eens op “rentecurve”, waar je uitstekende uitleg krijgt. Raad ik zeker aan om een nog beter beeld van rente te krijgen.
Deze rente-grafiek lange termijn heb ik in blogs al vaker laten zien. Het laat goed zien wat er gebeurt bij de lange termijn omslagpunten op rente. De periode 1945 tot 2020 is een complete cyclus. Zonder totale geldsanering (zoals 1940-1947) kan het nu niet meer opnieuw omhoog. Hier zitten we muurvast en blijven we voorlopig vastzitten tenzij er iets vreselijks gebeurt, zo schreef ik bij de eerste publicatie rond 2011 over deze rente-grafiek. We zitten inderdaad in 2020 nog steeds muurvast! De cyclus heet Kondratieff-cyclus. Maar daar kom ik nog eens op terug. Het geeft hier even een beeld over wat rente laat zien.
Belangrijkste punten en begrippen kort samengevat:
De leidende rente voor financiële markten en beleggers is de US Treasury 10 years, USTR10Y.
Rentestanden worden deels bepaalt door vraag/aanbod, deels door manipulatie van centrale banken en deels door de basisrente van de centrale banken.
Goud als belegging is erg in trek bij lage reële rente.
Google zelf eens op “M1, M2 en M3” en “rentecurve”.
In de volgende blog ga ik de verschillende belangrijke grafieken nader toelichten en hoe je die moet bekijken met TA-ogen (Technische Analyse). De USTR10Y- en goudgrafieken komen aan bod. Vele indicatoren van TA komen aan bod. Veel mensen geloven hier niet in. Ik ook niet, want ik geloof sowieso nergens in. Geloven doe je in de kerk. Ik kijk enkel naar de feiten. Feiten kunnen niet liegen. Gelukkig maar, want TA is gebaseerd op feiten.
Gerard
Disclaimer: Beweringen en meningen, geuit in deze blog/column, zijn de persoonlijke mening van de auteur e/o gastbloggers. Deze staan los van eventuele officiële standpunten van personen, bedrijven of organisaties, dan wel bedrijven en organisaties die expliciet vermeld staan in de gepubliceerde blogs & teksten.