Steeds overtreft de economie de verwachtingen. De Q1 earnings van de grote multinationals waren ook helemaal niet slecht. Ver boven verwachting zelfs. Nu hebben mensen snel de neiging om te overdrijven. De economie tot 2008 was nog steeds een stuk hoger dan nu. We komen dan ook van heel diep. De diepste crisis ooit. We hebben dan ook bijna 10 jaar nodig gehad om de boel weer op orde te krijgen. De economie tot 2008 is niet helemaal te vergelijken met nu. Kijk alleen maar eens naar de technologie sector. Internet is 20x sneller geworden. WIFI was er in 2008 nog niet. Smartphones en tablets ook nog niet. Zonnepanelen waren toen nog niet rendabel. Electrische auto’s waren er nog niet. En zo nog een hele lange lijst meer.
Duidelijk is wel dat de technologie de hele kar heeft getrokken. Een andere grote technologische ontwikkeling was de robotisering en automatisering. Dit maakte veel arbeidsplaatsen overbodig. Dus elke ontwikkeling creëert ook altijd weer nieuwe problemen in de economie. Toch lossen die problemen zichzelf ook weer op en dat al sinds de industriële revolutie sinds 1850. Toch is het huidige probleem veel groter dan ooit tevoren. Het verlies aan arbeidsplaatsen beslaat nu niet alleen de industrie, zoals we het kennen, maar alle sectoren. En juist dit is nieuw. Het treft nu vooral de dienstverlening tot aan hoog opgeleide banen aan toe. Hoe vangen we het verlies van arbeidsplaatsen op? Arbeidsplaatsen van industrie naar dienstverlening was tot nu toe de bekende verschuiving als gevolg van automatisering. Maar nu automatiseert de dienstverlening in hoog tempo.
Banken en verzekeraars bijvoorbeeld ontslaan duizenden en duizenden werknemers. Het heeft toch ook weer een voordeel want we zien nu zelfs industrie al terugkeren van EM landen naar het Westen. Puur op arbeidsloze industrie. Dus de problemen met vrijhandelsverdragen, waar nu president Trump op onder vuur ligt, kunnen best mee gaan vallen naar de toekomst toe. Een ander voordeel is het compleet wegvallen van de loon/prijsspiraal door overschot op de arbeidsmarkt. We gaan toe naar een meer arbeidsloze economie. Al die overbodige mensen moeten gaan eten uit de ruif van de overheid. Al met al zijn dit ontwikkelingen waar we de uitkomst niet van weten. Al met al zal de economie best goed blijven draaien, maar overheden krijgen een probleem.
Multinationals bouwden schulden af
Dit is de uitkomst van een onlangs verschenen onderzoek. Bijna alle multinationals hebben lering getrokken uit de schuldencrisis van 2008. De schuldenberg bij grote bedrijven is verdwenen en men zit (gemiddeld) op enorme hopen cash. Dit kon gebeuren dankzij kostenbesparingen middels robotisering en automatisering. Een goede ontwikkeling, want dit maakt de economie juist sterk. Veel schulden geven de economie wel groei, maar verzwakt het ook.
We kunnen veel kritiek hebben op centrale banken, maar de extreem lage reële rente heeft zijn werk echt wel gedaan. Op te lage rente speelt een te grote schuldenberg immers geen rol van betekenis meer. Grote bedrijven zijn uiteindelijk toch de grote motor achter de economie. Daarachter zijn de meeste MKB bedrijven gerelateerd daaraan. Dit verklaart voor een groot deel de groei van de economie die we nu zien. Inclusief de enorme groei van de aandelenbeurzen wereldwijd. Daarbij, aandelen in vergelijking tot reële rente zijn nog niet eens duur. Bubbels zoals de dotcom van 2000 en de hypotheekmarkt in 2008 zijn er nu totaal niet. De enige bubbel die ik nu zie is bitcoin, maar daar gaat geen economie op knappen. Vastgoed begint nu wel stevig aan de prijs te raken. Een slap bubbeltje nog. Vooral opgedreven door investeringsmaatschappijen en “niet” door particulieren, wat vaak gesteld wordt door de media en politiek.
Particuliere schulden groeien weer
Heel anders ligt het bij particulieren. Velen zijn al slachtoffer van de robotisering en automatisering en zitten werkloos thuis. Dit zet vakbonden en looneisen steeds meer buitenspel. Desondanks loopt de schuldenberg juist bij particulieren weer verder op. Dit in totale tegenstelling met grote bedrijven. Dit kan een groot probleem gaan worden. Daarom wil men de rente heel langdurig laag houden. Dus voor ieder die nog een hypotheek wil afsluiten, laat je niet gek praten met de veel te dure vaste rente, overweeg vooral variabele rente. Rente kan voor heel lange termijn onmogelijk veel hoger stijgen dan de inflatie. Misschien wel voor tientallen jaren. De forse stijging van particuliere schulden hebben wel bijgedragen aan een hogere groei van de economie. Toch zijn dit gevaarlijke schulden waarop zomaar een nieuwe schuldencrisis kan uitbreken.
Staatsschuld
De meest gevaarlijke schulden zijn de staatsschulden. Die zijn sinds 2008 alleen maar hoger en harder gestegen. Doordat de reële rente in veel gevallen negatief is, zijn deze schulden geen probleem meer. Toch zijn er nog steeds grenzen. Veel landen zoals zuid Europa, China en enkele landen in Zuid Amerika balanceren op die grenzen. Bij de eerstvolgende normale cyclische dip in de economie kan dit opnieuw een groot gevaar betekenen. Daar ook teveel particulieren in te hoge schulden zitten, raakt dit nog eens extra de overheden.
Het bovenstaande verhaal verklaart uiteindelijk waarom de economie zo goed draait, terwijl de bevolking steeds armer wordt. Dit is een nieuw fenomeen in deze tijd. We moesten er aan wennen en velen zagen het niet. De middenklasse verdwijnt steeds meer en dit houdt maar aan. In de VS leeft nog steeds 1 op de 7 van voedselbonnen. Maar ook in Nederland leeft 1 op de 7 onder de armoedegrens. De werkloosheidsuitkeringen dalen in Nederland, dat klopt, maar de sociale uitkeringen stijgen heel veel harder. Dat kun je halen uit het laatste CBS rapport. Ook het aantal arbeidsongeschikten blijkt maar stijgen. De steeds lagere arbeidsparticipatie drukt ook zwaar in de VS op de bevolking, en daarom werd Trump gekozen tot president. Zo drukken meer uitkeringen wel steeds zwaarder op de overheden. De vraag is tot hoever kunnen overheden dit aan. Zolang er economische groei is wel, mits de rente laag blijft. Omdat men door hoge schulden gedwongen is voor hele lange periode de reële rente laag tot negatief te houden, hoeven we ons voor goud en zilver totaal geen zorgen meer te maken. Die renderen ruim boven de inflatie, zo heeft het al ruimschoots bewezen. Zolang de reële rente maar te laag is. De te lage rente is “het nieuwe normaal” voor heel lange termijn. Ook de steeds lagere arbeidsparticipatie hoort daar bij.
Trump
Maar niet alles draait goed op lage rente. In de economie en welvaart komt voorspoed en tegenspoed van veel kanten. Komen we toe aan de uiterst dubieuze geopolitieke ontwikkelingen. Iets wat onze economie en welvaart ook hard kan raken. Wil ik het nog niet eens gaan hebben over de onafgebroken toename van oorlogen in de wereld. Vooral in Islamitische landen is het een hopeloze toestand geworden. Daarnaast een steeds gevaarlijker wordend Noord Korea. Iets wat kan uitlopen op een wereldoorlog omdat ook China, Rusland en Japan erbij betrokken zullen zijn met hun bondgenoten. Laten we hopen dat de VN en Trump dit goed weten af te handelen. Wel ingrijpen, niet ingrijpen, het is en blijft een keuze tussen twee slechte scenario’s. Toch raakt geopolitieke onrust de economie minder hard dan vroeger. Ook dit is het gevolg van globalisering en open economie. Steeds meer landen of regio’s doen mee met de globale economie. Gaat het in de ene regio niet goed, dan stappen multinationals even vrolijk over naar een andere regio. Het zal Apple worst wezen als in Europa minder iphones verkocht worden. In China verdubbeld hun omzet per jaar. Zo werkt dat tegenwoordig. Het blijkt ook wel. Crashte de beurzen nog na de aanslag op 9/11, nu reageren beurzen nergens meer op. Een economie stopt tegenwoordig niet meer aan de grens.
Wat Trump betreft, wordt het toch wel spannend wat hij gaat doen. Hij wil banken weer de vrije hand gaan geven. Een uiterst slechte zaak. De bankencrisis van 2008/2009 was mede het gevolg van het intrekken van de “Glass-steagall-wet” midden jaren 90, welke de strikte scheiding tussen zakenbanken en consumentenbanken regelde. Dat is ongeveer hetzelfde als het afschaffen van verkeersregels. Het is onbegrijpelijk dat centrale banken de regels voor de bankensector na 9 jaar nog steeds niet op orde hebben. En dan komt de politiek er nog eens overheen met nog minder regels. Terwijl de scheiding zaken- consumentenbanken nu nog steeds niet goed geregeld is. Het komt vooral voort uit een politieke verslaving naar hogere economische groei. Hogere groei betekent immers hogere inkomsten met hefboom voor de overheid. Juist die hogere groei begint bij vrije banken. Dit is kunstmatig opgefokte groei en dat pakt steeds weer verkeerd uit. Dat zagen we in zowel 2000 als in 2008. Op dit gebied speelt Europa ook met vuur. Basel III akkoord is nog steeds niet van de grond. Daarvoor in de plaats hebben vooral Italiaanse en Spaanse banken nog steeds niet de slechte leningen af weten te werken van 9 jaar geleden. Dus moeten we niet raar opkijken wanneer bij een nieuwe dip in de economie opeens banken weer zwaar in de problemen komen. Banken in problemen betekent letterlijk; economie valt stil. Dat is heel iets anders dan een dipje. Het dilemma is dat juist het ruime vrije bankieren meer leningen tot stand brengen. Veel lenen is nu eenmaal economische groei. Vooral de politiek maakt zich hier schuldig aan. Letterlijk elke scheet wordt wettelijk geregeld, maar banken laat men de vrije loop. De banken zelf vinden het wel goed zo. Die tuffen gewoon verder zonder verkeersregels.
Vervolgens wil Trump de vennootschapsbelasting van 40% naar 15%. Dit is dan wel weer een hele goede zet van Trump. Per saldo kan het zelfs meer belastinginkomsten opleveren. Nu is het zo dat steeds meer grote Amerikaanse bedrijven in Ierland en Nederland zijn gevestigd. Ze betalen dus in Nederland belasting waar de vennootschapsbelasting 25% is. In Ierland 20% zelfs. Vaak met belastingdeals naar 15%. Al die bedrijven gaan dus terug naar de VS, zo is de gedachte hierachter. Rare kronkels zal je hierbij denken. Maar wel logisch en niet meer dan normaal. Wat de politiek wereldwijd nooit begrepen heeft, is dat een open wereld, open economie en open handelsverdragen “niet” kan draaien op een gesloten nationaal belastingsysteem. Hier zie je aan hoe vreselijk de politiek kan falen. Oost Europese werknemers overspoelen onze arbeidsmarkt, maar betalen over hun loon geen dubbeltje belasting in Nederland. Dit is net zo iets. Een gesloten arbeidsrecht in een open economie draait dus ook niet. Helaas zal protectionisme dit probleem niet oplossen. Elke overheid probeert zoveel mogelijk voor zichzelf binnen te graaien, en vaak gebeurt het juist door belastingverlagingen. Zo snoepte Nederland veel multinationals binnen. Lage vennootschapsbelasting en arbeidskosten zijn een goed voorbeeld van meer inkomsten door belastingverlaging, maar er zijn er veel meer. Dit zet de economie echt op krom. Een rechtstreeks gevolg van globalisering. Voeg daar de vele valutaoorlogen nog eens bij die nog eens extra hard uitpakken op die vrije open economie. Het is ook belachelijk om te denken dat bijvoorbeeld Apple, Google en Coca Cola Amerikaanse bedrijven zijn. Dat zijn het helemaal niet meer. Onze eigen Unilever heeft nog maar 10% van de omzet in Nederland. Zo levert globalisering ook veel nadelen op. Het zijn juist de overheden die daar geen antwoord op hebben, inclusief Brussel.
Het is dan ook geen wonder dat anti-globaliseringspartijen zoveel winnen de laatste tijd. Denk aan Brexit, Trump, en Le Pen. Maar ook onze eigen PVV en SP. Vooral in Europa is dit een gevolg van doorgeslagen herverdeling welvaart in het Brusselse EU. In Noord Europa worden hogere belastingen geheven. Dat belastinggeld wordt in zuid en oost Europa uitgekeerd in de vorm van subsidies. Zo staan er fabrieken in Polen en Hongarije die betaald worden door de EU, die dezelfde fabrieken in Nederland en Duitsland kapot moeten concurreren. Zo werkt herverdeling. Wij mogen pas met 70 jaar met pensioen, omdat de pensioenleeftijd in Griekenland op 57 jaar moet blijven. Want ook pensioengelden worden vanaf dit jaar herverdeeld van noord over zuid en oost Europa, zo werd in Brussel besloten. De pensioenleeftijd blijft natuurlijk vrij voor elk land. Het is dan toch niet meer dan logisch dat vooral Noord Europa uit de EU wil? Als Le Pen gaat winnen in Frankrijk betekent dit einde Europese Unie. En laat het maar gebeuren ook! Dit is immers geen vrije markt. Dit is bewust opzetten van oneerlijke concurrentie met behulp van subsidies. Heeft helemaal niks meer met vrije markt te maken. De EU politiek heeft het over “vrije markt”, maar in werkelijkheid breken ze de vrije markt helemaal af en wordt de hele markt door de EU politiek bepaald. Dit laatste vertellen ze er nooit bij. Het zijn altijd weer die laag opgeleide domme arbeiders die anti-Europa stemmen, hoor je zo vaak. Maar het zijn wel dezelfde arbeiders die hun fabrieken waar ze werkten naar oost Europa zagen verhuizen. En de chauffeur die in de sociale dienst zit, ziet wel een Pool op zijn vrachtwagen rondrijden. Globalisering en politiek zijn gruwelijk aan het botsen met elkaar. Politiek wil altijd maar herverdelen van rijke landen naar arme landen, ondanks dat ruimschoots bewezen is dat dit niet zo werkt, terwijl elke econoom kan uitleggen dat globalisering iedereen welvarend zal maken. Daar is het ook voor bedoeld. Dit is het verschil tussen groeien en verschuiven. Politiek geleide economie zoals Brussel die nu uitvoert is niet nieuw. Hieraan ging eerder al de USSR ten onder.
Toch is en blijft iedereen optimistisch. Multinationals doen het uitstekend en beurzen blijven maar stijgen. Dus moet het wel goed zitten. Dat is wat iedereen ziet. En dat is waar iedereen naar kijkt. Want dat was altijd al zo. Men ziet het “nieuwe normaal” nog niet. Dit is gevaarlijk denken, want achterliggend speelt heel wat anders. Iets wat zomaar vast kan gaan lopen. In deze onzekere wereld vol veranderingen en vol onzekerheden is er in ieder geval één zekerheid; fysiek goud en zilver. En zelfs al gaat er niks mis, zoals het nu lijkt, dan stijgt goud gewoon door. En wel heel ruim boven de inflatie.
Tenslotte nog een kleine update technische analyse op goud.
De uptrend die eind 2016 begon is nog steeds intact in een mooie bandbreedte. We zagen midden april de RSI-14 boven de 70% uitpieken. Dit was het punt waarop we moeten corrigeren en terug gaan vallen naar de onderkant. Goud is steeds erg gevoelig gebleken op dit 70% punt. De laatste candle is een doji (kruisje) aan de bodem. Dit geeft redelijk nauwkeurig aan dat de bodem bereikt is en de korte termijn-trend gaat keren. Voor de langere termijn sluit de technische analyse uitstekend aan op de fundamentele analyse. Alle reden om optimistisch te zijn op goud.
Disclaimer: Dit artikel is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.
Steeds overtreft de economie de verwachtingen. De Q1 earnings van de grote multinationals waren ook helemaal niet slecht. Ver boven verwachting zelfs. Nu hebben mensen snel de neiging om te overdrijven. De economie tot 2008 was nog steeds een stuk hoger dan nu. We komen dan ook van heel diep. De diepste crisis ooit. We hebben dan ook bijna 10 jaar nodig gehad om de boel weer op orde te krijgen. De economie tot 2008 is niet helemaal te vergelijken met nu. Kijk alleen maar eens naar de technologie sector. Internet is 20x sneller geworden. WIFI was er in 2008 nog niet. Smartphones en tablets ook nog niet. Zonnepanelen waren toen nog niet rendabel. Electrische auto’s waren er nog niet. En zo nog een hele lange lijst meer.
Duidelijk is wel dat de technologie de hele kar heeft getrokken. Een andere grote technologische ontwikkeling was de robotisering en automatisering. Dit maakte veel arbeidsplaatsen overbodig. Dus elke ontwikkeling creëert ook altijd weer nieuwe problemen in de economie. Toch lossen die problemen zichzelf ook weer op en dat al sinds de industriële revolutie sinds 1850. Toch is het huidige probleem veel groter dan ooit tevoren. Het verlies aan arbeidsplaatsen beslaat nu niet alleen de industrie, zoals we het kennen, maar alle sectoren. En juist dit is nieuw. Het treft nu vooral de dienstverlening tot aan hoog opgeleide banen aan toe. Hoe vangen we het verlies van arbeidsplaatsen op? Arbeidsplaatsen van industrie naar dienstverlening was tot nu toe de bekende verschuiving als gevolg van automatisering. Maar nu automatiseert de dienstverlening in hoog tempo.
Banken en verzekeraars bijvoorbeeld ontslaan duizenden en duizenden werknemers. Het heeft toch ook weer een voordeel want we zien nu zelfs industrie al terugkeren van EM landen naar het Westen. Puur op arbeidsloze industrie. Dus de problemen met vrijhandelsverdragen, waar nu president Trump op onder vuur ligt, kunnen best mee gaan vallen naar de toekomst toe. Een ander voordeel is het compleet wegvallen van de loon/prijsspiraal door overschot op de arbeidsmarkt. We gaan toe naar een meer arbeidsloze economie. Al die overbodige mensen moeten gaan eten uit de ruif van de overheid. Al met al zijn dit ontwikkelingen waar we de uitkomst niet van weten. Al met al zal de economie best goed blijven draaien, maar overheden krijgen een probleem.
Multinationals bouwden schulden af
Dit is de uitkomst van een onlangs verschenen onderzoek. Bijna alle multinationals hebben lering getrokken uit de schuldencrisis van 2008. De schuldenberg bij grote bedrijven is verdwenen en men zit (gemiddeld) op enorme hopen cash. Dit kon gebeuren dankzij kostenbesparingen middels robotisering en automatisering. Een goede ontwikkeling, want dit maakt de economie juist sterk. Veel schulden geven de economie wel groei, maar verzwakt het ook.
We kunnen veel kritiek hebben op centrale banken, maar de extreem lage reële rente heeft zijn werk echt wel gedaan. Op te lage rente speelt een te grote schuldenberg immers geen rol van betekenis meer. Grote bedrijven zijn uiteindelijk toch de grote motor achter de economie. Daarachter zijn de meeste MKB bedrijven gerelateerd daaraan. Dit verklaart voor een groot deel de groei van de economie die we nu zien. Inclusief de enorme groei van de aandelenbeurzen wereldwijd. Daarbij, aandelen in vergelijking tot reële rente zijn nog niet eens duur. Bubbels zoals de dotcom van 2000 en de hypotheekmarkt in 2008 zijn er nu totaal niet. De enige bubbel die ik nu zie is bitcoin, maar daar gaat geen economie op knappen. Vastgoed begint nu wel stevig aan de prijs te raken. Een slap bubbeltje nog. Vooral opgedreven door investeringsmaatschappijen en “niet” door particulieren, wat vaak gesteld wordt door de media en politiek.
Particuliere schulden groeien weer
Heel anders ligt het bij particulieren. Velen zijn al slachtoffer van de robotisering en automatisering en zitten werkloos thuis. Dit zet vakbonden en looneisen steeds meer buitenspel. Desondanks loopt de schuldenberg juist bij particulieren weer verder op. Dit in totale tegenstelling met grote bedrijven. Dit kan een groot probleem gaan worden. Daarom wil men de rente heel langdurig laag houden. Dus voor ieder die nog een hypotheek wil afsluiten, laat je niet gek praten met de veel te dure vaste rente, overweeg vooral variabele rente. Rente kan voor heel lange termijn onmogelijk veel hoger stijgen dan de inflatie. Misschien wel voor tientallen jaren. De forse stijging van particuliere schulden hebben wel bijgedragen aan een hogere groei van de economie. Toch zijn dit gevaarlijke schulden waarop zomaar een nieuwe schuldencrisis kan uitbreken.
Staatsschuld
De meest gevaarlijke schulden zijn de staatsschulden. Die zijn sinds 2008 alleen maar hoger en harder gestegen. Doordat de reële rente in veel gevallen negatief is, zijn deze schulden geen probleem meer. Toch zijn er nog steeds grenzen. Veel landen zoals zuid Europa, China en enkele landen in Zuid Amerika balanceren op die grenzen. Bij de eerstvolgende normale cyclische dip in de economie kan dit opnieuw een groot gevaar betekenen. Daar ook teveel particulieren in te hoge schulden zitten, raakt dit nog eens extra de overheden.
Het bovenstaande verhaal verklaart uiteindelijk waarom de economie zo goed draait, terwijl de bevolking steeds armer wordt. Dit is een nieuw fenomeen in deze tijd. We moesten er aan wennen en velen zagen het niet. De middenklasse verdwijnt steeds meer en dit houdt maar aan. In de VS leeft nog steeds 1 op de 7 van voedselbonnen. Maar ook in Nederland leeft 1 op de 7 onder de armoedegrens. De werkloosheidsuitkeringen dalen in Nederland, dat klopt, maar de sociale uitkeringen stijgen heel veel harder. Dat kun je halen uit het laatste CBS rapport. Ook het aantal arbeidsongeschikten blijkt maar stijgen. De steeds lagere arbeidsparticipatie drukt ook zwaar in de VS op de bevolking, en daarom werd Trump gekozen tot president. Zo drukken meer uitkeringen wel steeds zwaarder op de overheden. De vraag is tot hoever kunnen overheden dit aan. Zolang er economische groei is wel, mits de rente laag blijft. Omdat men door hoge schulden gedwongen is voor hele lange periode de reële rente laag tot negatief te houden, hoeven we ons voor goud en zilver totaal geen zorgen meer te maken. Die renderen ruim boven de inflatie, zo heeft het al ruimschoots bewezen. Zolang de reële rente maar te laag is. De te lage rente is “het nieuwe normaal” voor heel lange termijn. Ook de steeds lagere arbeidsparticipatie hoort daar bij.
Trump
Maar niet alles draait goed op lage rente. In de economie en welvaart komt voorspoed en tegenspoed van veel kanten. Komen we toe aan de uiterst dubieuze geopolitieke ontwikkelingen. Iets wat onze economie en welvaart ook hard kan raken. Wil ik het nog niet eens gaan hebben over de onafgebroken toename van oorlogen in de wereld. Vooral in Islamitische landen is het een hopeloze toestand geworden. Daarnaast een steeds gevaarlijker wordend Noord Korea. Iets wat kan uitlopen op een wereldoorlog omdat ook China, Rusland en Japan erbij betrokken zullen zijn met hun bondgenoten. Laten we hopen dat de VN en Trump dit goed weten af te handelen. Wel ingrijpen, niet ingrijpen, het is en blijft een keuze tussen twee slechte scenario’s. Toch raakt geopolitieke onrust de economie minder hard dan vroeger. Ook dit is het gevolg van globalisering en open economie. Steeds meer landen of regio’s doen mee met de globale economie. Gaat het in de ene regio niet goed, dan stappen multinationals even vrolijk over naar een andere regio. Het zal Apple worst wezen als in Europa minder iphones verkocht worden. In China verdubbeld hun omzet per jaar. Zo werkt dat tegenwoordig. Het blijkt ook wel. Crashte de beurzen nog na de aanslag op 9/11, nu reageren beurzen nergens meer op. Een economie stopt tegenwoordig niet meer aan de grens.
Wat Trump betreft, wordt het toch wel spannend wat hij gaat doen. Hij wil banken weer de vrije hand gaan geven. Een uiterst slechte zaak. De bankencrisis van 2008/2009 was mede het gevolg van het intrekken van de “Glass-steagall-wet” midden jaren 90, welke de strikte scheiding tussen zakenbanken en consumentenbanken regelde. Dat is ongeveer hetzelfde als het afschaffen van verkeersregels. Het is onbegrijpelijk dat centrale banken de regels voor de bankensector na 9 jaar nog steeds niet op orde hebben. En dan komt de politiek er nog eens overheen met nog minder regels. Terwijl de scheiding zaken- consumentenbanken nu nog steeds niet goed geregeld is. Het komt vooral voort uit een politieke verslaving naar hogere economische groei. Hogere groei betekent immers hogere inkomsten met hefboom voor de overheid. Juist die hogere groei begint bij vrije banken. Dit is kunstmatig opgefokte groei en dat pakt steeds weer verkeerd uit. Dat zagen we in zowel 2000 als in 2008. Op dit gebied speelt Europa ook met vuur. Basel III akkoord is nog steeds niet van de grond. Daarvoor in de plaats hebben vooral Italiaanse en Spaanse banken nog steeds niet de slechte leningen af weten te werken van 9 jaar geleden. Dus moeten we niet raar opkijken wanneer bij een nieuwe dip in de economie opeens banken weer zwaar in de problemen komen. Banken in problemen betekent letterlijk; economie valt stil. Dat is heel iets anders dan een dipje. Het dilemma is dat juist het ruime vrije bankieren meer leningen tot stand brengen. Veel lenen is nu eenmaal economische groei. Vooral de politiek maakt zich hier schuldig aan. Letterlijk elke scheet wordt wettelijk geregeld, maar banken laat men de vrije loop. De banken zelf vinden het wel goed zo. Die tuffen gewoon verder zonder verkeersregels.
Vervolgens wil Trump de vennootschapsbelasting van 40% naar 15%. Dit is dan wel weer een hele goede zet van Trump. Per saldo kan het zelfs meer belastinginkomsten opleveren. Nu is het zo dat steeds meer grote Amerikaanse bedrijven in Ierland en Nederland zijn gevestigd. Ze betalen dus in Nederland belasting waar de vennootschapsbelasting 25% is. In Ierland 20% zelfs. Vaak met belastingdeals naar 15%. Al die bedrijven gaan dus terug naar de VS, zo is de gedachte hierachter. Rare kronkels zal je hierbij denken. Maar wel logisch en niet meer dan normaal. Wat de politiek wereldwijd nooit begrepen heeft, is dat een open wereld, open economie en open handelsverdragen “niet” kan draaien op een gesloten nationaal belastingsysteem. Hier zie je aan hoe vreselijk de politiek kan falen. Oost Europese werknemers overspoelen onze arbeidsmarkt, maar betalen over hun loon geen dubbeltje belasting in Nederland. Dit is net zo iets. Een gesloten arbeidsrecht in een open economie draait dus ook niet. Helaas zal protectionisme dit probleem niet oplossen. Elke overheid probeert zoveel mogelijk voor zichzelf binnen te graaien, en vaak gebeurt het juist door belastingverlagingen. Zo snoepte Nederland veel multinationals binnen. Lage vennootschapsbelasting en arbeidskosten zijn een goed voorbeeld van meer inkomsten door belastingverlaging, maar er zijn er veel meer. Dit zet de economie echt op krom. Een rechtstreeks gevolg van globalisering. Voeg daar de vele valutaoorlogen nog eens bij die nog eens extra hard uitpakken op die vrije open economie. Het is ook belachelijk om te denken dat bijvoorbeeld Apple, Google en Coca Cola Amerikaanse bedrijven zijn. Dat zijn het helemaal niet meer. Onze eigen Unilever heeft nog maar 10% van de omzet in Nederland. Zo levert globalisering ook veel nadelen op. Het zijn juist de overheden die daar geen antwoord op hebben, inclusief Brussel.
Het is dan ook geen wonder dat anti-globaliseringspartijen zoveel winnen de laatste tijd. Denk aan Brexit, Trump, en Le Pen. Maar ook onze eigen PVV en SP. Vooral in Europa is dit een gevolg van doorgeslagen herverdeling welvaart in het Brusselse EU. In Noord Europa worden hogere belastingen geheven. Dat belastinggeld wordt in zuid en oost Europa uitgekeerd in de vorm van subsidies. Zo staan er fabrieken in Polen en Hongarije die betaald worden door de EU, die dezelfde fabrieken in Nederland en Duitsland kapot moeten concurreren. Zo werkt herverdeling. Wij mogen pas met 70 jaar met pensioen, omdat de pensioenleeftijd in Griekenland op 57 jaar moet blijven. Want ook pensioengelden worden vanaf dit jaar herverdeeld van noord over zuid en oost Europa, zo werd in Brussel besloten. De pensioenleeftijd blijft natuurlijk vrij voor elk land. Het is dan toch niet meer dan logisch dat vooral Noord Europa uit de EU wil? Als Le Pen gaat winnen in Frankrijk betekent dit einde Europese Unie. En laat het maar gebeuren ook! Dit is immers geen vrije markt. Dit is bewust opzetten van oneerlijke concurrentie met behulp van subsidies. Heeft helemaal niks meer met vrije markt te maken. De EU politiek heeft het over “vrije markt”, maar in werkelijkheid breken ze de vrije markt helemaal af en wordt de hele markt door de EU politiek bepaald. Dit laatste vertellen ze er nooit bij. Het zijn altijd weer die laag opgeleide domme arbeiders die anti-Europa stemmen, hoor je zo vaak. Maar het zijn wel dezelfde arbeiders die hun fabrieken waar ze werkten naar oost Europa zagen verhuizen. En de chauffeur die in de sociale dienst zit, ziet wel een Pool op zijn vrachtwagen rondrijden. Globalisering en politiek zijn gruwelijk aan het botsen met elkaar. Politiek wil altijd maar herverdelen van rijke landen naar arme landen, ondanks dat ruimschoots bewezen is dat dit niet zo werkt, terwijl elke econoom kan uitleggen dat globalisering iedereen welvarend zal maken. Daar is het ook voor bedoeld. Dit is het verschil tussen groeien en verschuiven. Politiek geleide economie zoals Brussel die nu uitvoert is niet nieuw. Hieraan ging eerder al de USSR ten onder.
Toch is en blijft iedereen optimistisch. Multinationals doen het uitstekend en beurzen blijven maar stijgen. Dus moet het wel goed zitten. Dat is wat iedereen ziet. En dat is waar iedereen naar kijkt. Want dat was altijd al zo. Men ziet het “nieuwe normaal” nog niet. Dit is gevaarlijk denken, want achterliggend speelt heel wat anders. Iets wat zomaar vast kan gaan lopen. In deze onzekere wereld vol veranderingen en vol onzekerheden is er in ieder geval één zekerheid; fysiek goud en zilver. En zelfs al gaat er niks mis, zoals het nu lijkt, dan stijgt goud gewoon door. En wel heel ruim boven de inflatie.
Tenslotte nog een kleine update technische analyse op goud.
De uptrend die eind 2016 begon is nog steeds intact in een mooie bandbreedte. We zagen midden april de RSI-14 boven de 70% uitpieken. Dit was het punt waarop we moeten corrigeren en terug gaan vallen naar de onderkant. Goud is steeds erg gevoelig gebleken op dit 70% punt. De laatste candle is een doji (kruisje) aan de bodem. Dit geeft redelijk nauwkeurig aan dat de bodem bereikt is en de korte termijn-trend gaat keren. Voor de langere termijn sluit de technische analyse uitstekend aan op de fundamentele analyse. Alle reden om optimistisch te zijn op goud.
Disclaimer: Dit artikel is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.