Veel beleggers klaagden wel over de aanhoudende daling van goud en zilver, maar voor de olie beleggers is het ook kommer en kwel. De olieprijs daalde met meer dan 40% sinds juni. Crude oil noteerde 66 USD begin december. Het niveau van tijdens het dieptepunt schuldencrisis 2009. Een lage olieprijs is op zich een van de beste indicators van een dalende economie. Bijna alle indicatoren staan in dat opzicht nu in het rood. Dit zijn vooral de inkoopmanagersindex en de prijs van koper. Veel landen zijn al in recessie beland of balanceren op het randje daarvan. Japan is als 3e economie van de wereld al in recessie (2 kwartalen op rij negatieve groei). Dit ondanks de enorme QE’s van president Abe. Geld bijprinten alleen doet niks met de economie. Dat blijkt in Japan maar weer eens. QE werkt alleen als het in het loonzakje terecht komt en de consument dit dan ook werkelijk gaat uitgeven i.p.v. schulden aflossen.
Men stelt dat QE’s in de VS wel hebben gewerkt, maar dat is niet helemaal waar. De VS economie kwam vooral uit het dal door de enorme flexibiliteit van deze heel aparte economie. Vooral op de arbeidsmarkt. Daarnaast was de VS al jarenlang bezig om zelfvoorzienend te worden in energie. Vooral de schalie-gas en schalie-olie winning hebben hieraan bijgedragen. De VS importeert op dit moment geen olie meer uit het midden oosten. Het heeft ook gezorgd voor de extreem lage olieprijs van dit moment. Zeg maar gerust “crash” op de oliemarkt. Een beroerde zaak want veel schalie-winningsbedrijven hebben een olieprijs nodig van 80 tot 100 dollar per vat om aan de kostprijs te komen. Ook Rusland, Iran en Saoedi Arabië hebben een kostprijs van 100 dollar per vat. Er spelen dus twee dingen op de oliemarkt, 1. De wegzinkende economie met de daarbij behorende vraaguitval, 2. tegelijkertijd een enorme toename van de productie door de schalie-winning. Wat betekent dit voor de goud- en zilverprijs? Niet veel goeds. Op een krimpende economie gaat overigens de zilverprijs sowieso omlaag. Een lage olieprijs is op zich wel goed voor de economie. Het haalt de koopkracht omhoog plus de meeste producten zullen in prijs gaan dalen. Denk maar eens aan vliegreizen of transportkosten ter lucht, zee en over de weg. Energiekosten bij productie zoals staal en aluminium productie. Maar ook in de mijnbouw van goud, zilver en alle andere delfstoffen bestaat de kostprijs voor 70 a 80% uit energiekosten.
Uiteindelijk dalen alle grondstoffen en producten mee. Aanhoudende dalingen van grondstofprijzen, productiekosten, arbeidskosten, krimpende economieën en nu ook fors dalende energiekosten zijn alles bij elkaar de perfecte mix voor deflatie. Deflatie is de nachtmerrie van overheden en centrale bankiers. Alle middelen die sinds de uitbraak schuldencrisis in 2008 gebruikt werden om deflatie te bestrijden zijn nu uitgewerkt. De rente staat al op 0% tot negatief en de QE’s zijn ook al verschoten zonder succes. We gaan nu dus de nieuwe crisis in zonder enig middel hiertegen. De patiënt is stervende omdat het medicijn op is. De lage rente heeft de vraag naar krediet helemaal niet aangezwengeld. Integendeel, het aanbod van geld groeit alleen maar. Zo erg zelfs dat het nergens meer naar toe kan. Dit zien we terug aan de geldhoeveelheid op de ECB balans die al twee jaar fors aan het dalen is door aflossingen schulden en faillissementen. Over alles heen komt nu de crashende olieprijs. Iets wat letterlijk in elk product of dienst de prijzen zal doen dalen. Zie de olieprijs als de meest bepalende factor in deflatie, meer nog dan dalende koopkracht. Weliswaar is olieprijs de gezonde vorm van deflatie die de economie weer op gang kan helpen, maar toch, het blijft deflatie. Deflatie is knap beroerd indien je veel schulden hebt zoals overheden waarvan er velen op de rand van het faillissement balanceren.
De belangrijkste factor voor stijgende goud- en zilverprijzen is hoge inflatie bij te lage rentevergoeding. Rente dus welke onder het inflatieniveau ligt. Juist dit is de laatste jaren verkeerd aan het draaien. De trend is dalende inflatie bij rentevergoeding van rond de 0,8% voor 10-jaars AAA staatsleningen. Bij deflatie heb je in principe geen rentevergoeding meer nodig om je geld te laten groeien. De fors lagere olieprijs is daarbij de atoombom die inflatie totaal zal vernietigen. Deflatie laat geld meer waard worden waardoor visueel vaste activa zal dalen.
Hypotheken die onder water staan kenden we al maar goud en zilver is ook een vaste activa. Of deflatie werkelijk doorzet is nog af te wachten. Voorlopig hebben we nog steeds een kleine inflatie van 1% en zit in dalende trend. Maar die trend lijkt nu niet meer te keren. Al zeker niet als de krimpende economie blijft doorzetten, waar het nu wel naar uitziet. Hier zie je dat de dalende olieprijzen wel degelijk de prijs van edelmetalen naar beneden sleurt. Dat zagen we dan ook daadwerkelijk gebeuren de laatste maanden. Voor alles is een reden en voor alles is een verklaring. Anderzijds is dit natuurlijk wel het uitgelezen aankoopmoment want niets is blijvend. Voor goud en zilver durf ik wel te stellen dat je niet te duur koopt aan de huidige productie kostprijs. Voor goudmijnen ben ik minder positief. Op dit prijsniveau gaan er zeker mijnen sluiten of gaan failliet. Bovendien zijn de high grade mijnen allang leeg. Ook voor de olieprijs en aanverwante bedrijven blijf ik bearish. Schaliewinning en alternatieve energie zijn te fors in opmars. Innovatie op dat gebied is werkelijk geniaal en veelbelovend.
Toch kan een te lang laagblijvende of doorzakkende olieprijs paniek veroorzaken op de financiële markten. Wat zulk soort paniek kan aanrichten zagen we vlak na het omvallen van Lehman Brothers eind 2008. Financiële markten zijn en blijven olifanten in porseleinkasten. Vooral omdat ze zo groot geworden zijn en onbeperkt wereldwijd kunnen handelen. Hier hebben we wel het grootste deel van onze welvaart aan te danken, maar het heeft ook nadelen. Nu willen vooral linkse politici ons laten geloven dat financiële markten enkel bestaan uit gokkende bankiers. Dit is absoluut niet waar. Het bestaat o.a. ook uit internationaal betalingsverkeer waarvoor ook valutahandel noodzakelijk is. Obligatie- en aandelenhandel hoort er ook bij.
Zonder dit soort financiële instrumenten zou er helemaal geen welvaart en economie mogelijk zijn. In de financiële markten gaan letterlijk honderden miljarden per dag wel ergens over een toonbank. En toch, als er ergens in die wereld een tandwieltje stil valt staat het hele uurwerk stil. Dat zagen we in 2008 en kan zomaar weer gebeuren. Wat zulks voor gevolgen had voor de prijs van edelmetaal zagen we ook. De goudprijs steeg ruim 100% in korte tijd tot 1920 USD oz. Zilver zelfs meer dan 400% tot 48 USD oz. Of zoiets weer gebeurt weet niemand. Maar als valuta’s opnieuw aan de schuldenlast ten onder dreigen te gaan en de financiële markten trekken zich terug, reken maar dat dit opnieuw gebeurt. Daarom is goud en zilver onmisbaar in een portfolio of een deel van je spaargeld. De huidige economie kakt weer in en de schulden bij overheden blijven steeds harder stijgen. Dit maakt dat de kans op een herhaling van de crisis 2008 steeds groter. Op korte en middellange termijn ziet het plaatje van edelmetaalprijzen er niet zo vrolijk uit. Maar op de langere termijn staat het er beter voor dan ooit tevoren. Sterk oplopende schulden bij ingekakte economie gaat onherroepelijk ooit ergens vastlopen met een nieuwe schuldencrisis tot gevolg. Het is enkel nog de vraag wanneer dit gebeurt.
Door het wegzakken van de olieprijs kwam de bodem van goud ergens tussen 1100 en 1200 te liggen, zeg ruwweg 1150. Voor zilver zal dit ergens rond de 15 a 16 zijn. Markten reageren altijd in overgekochte of oververkochte posities. Dit komt omdat er vaak met veel te veel geld op derivaten geschoten wordt. Het kan tegen je werken als je het al bezit, en anderzijds in je voordeel werken als je posities wilt innemen. Goud en zilver blijft als een balans werken op het spaargeld. Zakt geld weg in waarde zal goud en zilver stijgen. Wordt geld sterker in waarde (deflatie of kort daarbij) zal goud en zilver zakken. Samen zal dit dan ook altijd gelijk blijven in koopkracht. Dat is vooral de kracht van goud en zilver. Het is dus zaak om de balans daartussen goed op orde te hebben.
Edelmetaal, aandelen, obligaties en cash. Elk voor 25% is bewezen de beste balans. Daalt dan de goudprijs, dan zal goud automatisch onderwogen worden in de balans en moet je bijkopen. Omgekeerd natuurlijk ook. Verkopen als het overwogen raakt. Maar er is nog een reden om altijd goud aan te houden. Bij goud als activa aanhouden denken we altijd in hoge inflatie. We vergeten te gemakkelijk dat deflatie ook geld kan vernietigen. Alleen gaat dit totaal anders in zijn werk. Dit heeft onze generatie nog niet meegemaakt. Vorige generaties wel.
Disclaimer: Dit artikel is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.
Veel beleggers klaagden wel over de aanhoudende daling van goud en zilver, maar voor de olie beleggers is het ook kommer en kwel. De olieprijs daalde met meer dan 40% sinds juni. Crude oil noteerde 66 USD begin december. Het niveau van tijdens het dieptepunt schuldencrisis 2009. Een lage olieprijs is op zich een van de beste indicators van een dalende economie. Bijna alle indicatoren staan in dat opzicht nu in het rood. Dit zijn vooral de inkoopmanagersindex en de prijs van koper. Veel landen zijn al in recessie beland of balanceren op het randje daarvan. Japan is als 3e economie van de wereld al in recessie (2 kwartalen op rij negatieve groei). Dit ondanks de enorme QE’s van president Abe. Geld bijprinten alleen doet niks met de economie. Dat blijkt in Japan maar weer eens. QE werkt alleen als het in het loonzakje terecht komt en de consument dit dan ook werkelijk gaat uitgeven i.p.v. schulden aflossen.
Men stelt dat QE’s in de VS wel hebben gewerkt, maar dat is niet helemaal waar. De VS economie kwam vooral uit het dal door de enorme flexibiliteit van deze heel aparte economie. Vooral op de arbeidsmarkt. Daarnaast was de VS al jarenlang bezig om zelfvoorzienend te worden in energie. Vooral de schalie-gas en schalie-olie winning hebben hieraan bijgedragen. De VS importeert op dit moment geen olie meer uit het midden oosten. Het heeft ook gezorgd voor de extreem lage olieprijs van dit moment. Zeg maar gerust “crash” op de oliemarkt. Een beroerde zaak want veel schalie-winningsbedrijven hebben een olieprijs nodig van 80 tot 100 dollar per vat om aan de kostprijs te komen. Ook Rusland, Iran en Saoedi Arabië hebben een kostprijs van 100 dollar per vat. Er spelen dus twee dingen op de oliemarkt, 1. De wegzinkende economie met de daarbij behorende vraaguitval, 2. tegelijkertijd een enorme toename van de productie door de schalie-winning. Wat betekent dit voor de goud- en zilverprijs? Niet veel goeds. Op een krimpende economie gaat overigens de zilverprijs sowieso omlaag. Een lage olieprijs is op zich wel goed voor de economie. Het haalt de koopkracht omhoog plus de meeste producten zullen in prijs gaan dalen. Denk maar eens aan vliegreizen of transportkosten ter lucht, zee en over de weg. Energiekosten bij productie zoals staal en aluminium productie. Maar ook in de mijnbouw van goud, zilver en alle andere delfstoffen bestaat de kostprijs voor 70 a 80% uit energiekosten.
Uiteindelijk dalen alle grondstoffen en producten mee. Aanhoudende dalingen van grondstofprijzen, productiekosten, arbeidskosten, krimpende economieën en nu ook fors dalende energiekosten zijn alles bij elkaar de perfecte mix voor deflatie. Deflatie is de nachtmerrie van overheden en centrale bankiers. Alle middelen die sinds de uitbraak schuldencrisis in 2008 gebruikt werden om deflatie te bestrijden zijn nu uitgewerkt. De rente staat al op 0% tot negatief en de QE’s zijn ook al verschoten zonder succes. We gaan nu dus de nieuwe crisis in zonder enig middel hiertegen. De patiënt is stervende omdat het medicijn op is. De lage rente heeft de vraag naar krediet helemaal niet aangezwengeld. Integendeel, het aanbod van geld groeit alleen maar. Zo erg zelfs dat het nergens meer naar toe kan. Dit zien we terug aan de geldhoeveelheid op de ECB balans die al twee jaar fors aan het dalen is door aflossingen schulden en faillissementen. Over alles heen komt nu de crashende olieprijs. Iets wat letterlijk in elk product of dienst de prijzen zal doen dalen. Zie de olieprijs als de meest bepalende factor in deflatie, meer nog dan dalende koopkracht. Weliswaar is olieprijs de gezonde vorm van deflatie die de economie weer op gang kan helpen, maar toch, het blijft deflatie. Deflatie is knap beroerd indien je veel schulden hebt zoals overheden waarvan er velen op de rand van het faillissement balanceren.
De belangrijkste factor voor stijgende goud- en zilverprijzen is hoge inflatie bij te lage rentevergoeding. Rente dus welke onder het inflatieniveau ligt. Juist dit is de laatste jaren verkeerd aan het draaien. De trend is dalende inflatie bij rentevergoeding van rond de 0,8% voor 10-jaars AAA staatsleningen. Bij deflatie heb je in principe geen rentevergoeding meer nodig om je geld te laten groeien. De fors lagere olieprijs is daarbij de atoombom die inflatie totaal zal vernietigen. Deflatie laat geld meer waard worden waardoor visueel vaste activa zal dalen.
Hypotheken die onder water staan kenden we al maar goud en zilver is ook een vaste activa. Of deflatie werkelijk doorzet is nog af te wachten. Voorlopig hebben we nog steeds een kleine inflatie van 1% en zit in dalende trend. Maar die trend lijkt nu niet meer te keren. Al zeker niet als de krimpende economie blijft doorzetten, waar het nu wel naar uitziet. Hier zie je dat de dalende olieprijzen wel degelijk de prijs van edelmetalen naar beneden sleurt. Dat zagen we dan ook daadwerkelijk gebeuren de laatste maanden. Voor alles is een reden en voor alles is een verklaring. Anderzijds is dit natuurlijk wel het uitgelezen aankoopmoment want niets is blijvend. Voor goud en zilver durf ik wel te stellen dat je niet te duur koopt aan de huidige productie kostprijs. Voor goudmijnen ben ik minder positief. Op dit prijsniveau gaan er zeker mijnen sluiten of gaan failliet. Bovendien zijn de high grade mijnen allang leeg. Ook voor de olieprijs en aanverwante bedrijven blijf ik bearish. Schaliewinning en alternatieve energie zijn te fors in opmars. Innovatie op dat gebied is werkelijk geniaal en veelbelovend.
Toch kan een te lang laagblijvende of doorzakkende olieprijs paniek veroorzaken op de financiële markten. Wat zulk soort paniek kan aanrichten zagen we vlak na het omvallen van Lehman Brothers eind 2008. Financiële markten zijn en blijven olifanten in porseleinkasten. Vooral omdat ze zo groot geworden zijn en onbeperkt wereldwijd kunnen handelen. Hier hebben we wel het grootste deel van onze welvaart aan te danken, maar het heeft ook nadelen. Nu willen vooral linkse politici ons laten geloven dat financiële markten enkel bestaan uit gokkende bankiers. Dit is absoluut niet waar. Het bestaat o.a. ook uit internationaal betalingsverkeer waarvoor ook valutahandel noodzakelijk is. Obligatie- en aandelenhandel hoort er ook bij.
Zonder dit soort financiële instrumenten zou er helemaal geen welvaart en economie mogelijk zijn. In de financiële markten gaan letterlijk honderden miljarden per dag wel ergens over een toonbank. En toch, als er ergens in die wereld een tandwieltje stil valt staat het hele uurwerk stil. Dat zagen we in 2008 en kan zomaar weer gebeuren. Wat zulks voor gevolgen had voor de prijs van edelmetaal zagen we ook. De goudprijs steeg ruim 100% in korte tijd tot 1920 USD oz. Zilver zelfs meer dan 400% tot 48 USD oz. Of zoiets weer gebeurt weet niemand. Maar als valuta’s opnieuw aan de schuldenlast ten onder dreigen te gaan en de financiële markten trekken zich terug, reken maar dat dit opnieuw gebeurt. Daarom is goud en zilver onmisbaar in een portfolio of een deel van je spaargeld. De huidige economie kakt weer in en de schulden bij overheden blijven steeds harder stijgen. Dit maakt dat de kans op een herhaling van de crisis 2008 steeds groter. Op korte en middellange termijn ziet het plaatje van edelmetaalprijzen er niet zo vrolijk uit. Maar op de langere termijn staat het er beter voor dan ooit tevoren. Sterk oplopende schulden bij ingekakte economie gaat onherroepelijk ooit ergens vastlopen met een nieuwe schuldencrisis tot gevolg. Het is enkel nog de vraag wanneer dit gebeurt.
Door het wegzakken van de olieprijs kwam de bodem van goud ergens tussen 1100 en 1200 te liggen, zeg ruwweg 1150. Voor zilver zal dit ergens rond de 15 a 16 zijn. Markten reageren altijd in overgekochte of oververkochte posities. Dit komt omdat er vaak met veel te veel geld op derivaten geschoten wordt. Het kan tegen je werken als je het al bezit, en anderzijds in je voordeel werken als je posities wilt innemen. Goud en zilver blijft als een balans werken op het spaargeld. Zakt geld weg in waarde zal goud en zilver stijgen. Wordt geld sterker in waarde (deflatie of kort daarbij) zal goud en zilver zakken. Samen zal dit dan ook altijd gelijk blijven in koopkracht. Dat is vooral de kracht van goud en zilver. Het is dus zaak om de balans daartussen goed op orde te hebben.
Edelmetaal, aandelen, obligaties en cash. Elk voor 25% is bewezen de beste balans. Daalt dan de goudprijs, dan zal goud automatisch onderwogen worden in de balans en moet je bijkopen. Omgekeerd natuurlijk ook. Verkopen als het overwogen raakt. Maar er is nog een reden om altijd goud aan te houden. Bij goud als activa aanhouden denken we altijd in hoge inflatie. We vergeten te gemakkelijk dat deflatie ook geld kan vernietigen. Alleen gaat dit totaal anders in zijn werk. Dit heeft onze generatie nog niet meegemaakt. Vorige generaties wel.
Disclaimer: Dit artikel is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.