De ontwikkelingen rond het monetaire beleid komen nu in een andere fase terecht. Wat doet dit met de goudprijs? Om dit te kunnen begrijpen moeten we even terug naar het begin. Om precies te zijn, 15 januari 2000. Want dit was de dag van de beurscrash en luidde de laatste fase in van de levensduur van geld. De start van de Kondratieff winter. Ook tevens de start van de bull market van de goudprijs. De reden is niet moeilijk en deze blog legt uit waarom. Inflatie en rente horen bij elkaar. Rente is daarbij de vergoeding voor inflatie. De goudprijs stijgt vooral door twee factoren: 1. Als de rente langdurig onder het niveau van inflatie komt te liggen. 2. Als er onzekerheid bestaat voor de stabiliteit van geld. We halen nogmaals de hierbij behorende grafiek van inflatie en rente erbij. Nadere uitleg hiervan leest u hier. Maar we starten nu vanaf de top in 1980.
Vanaf de top van de inflatie en rente in 1980 kregen we een 20 jarige periode van dalende inflatie en rente (desinflatie). Dit is natuurlijk een prachtige tijd om veel schulden te maken. De schulden verdampen in hoog tempo door de inflatie en daar betaal je dan steeds minder rente voor. Het luilekkerland van de schulden. Ons schuldenprobleem werd dan ook in deze periode opgebouwd. Tot 2000, het omslagpunt waar inflatie en rente te laag werd. Schulden hervormen daardoor van rijkdom naar armoede door een steeds ondragelijkere last. Dit is het moment dat Centrale banken de rente structureel voor langere tijd onder de inflatie leggen.
Tegelijkertijd werd hier ook gestart om op een onnatuurlijke wijze de geldhoeveelheid te vergroten. In de eerste jaren werkt dit ook nog wel. Tot 2003, de volgende recessie. Alan Greenspan, de toenmalige FED voorman, haalde zwaar geschut uit de kast om dit tij te keren. Verlaagde de rente tot onacceptabel niveau en alle krediet regels werden afgeschaft. Anders gezegd, de commerciële banken konden maar aan rotzooien. En dat deden ze dan ook in overvloed. Greenspan had immers letterlijk alle regels voor banken afgeschaft. Vanaf die tijd kon in de VS elke zwerver tegen veel te lage rente een hypotheek nemen. In Europa merkten wij hier niks van omdat hier rond die tijd alle valuta’s werden afgeschaft en vervangen door een nieuwe munt, de Euro. Dat was een uitgelezen kans om een mega inflatie tot stand te brengen tegen lage rente. Door een wirwar van Europese wisselkoersen had niemand dat door. In een klap werden veel dingen zelfs 100% duurder, de horeca, belastingen, parkeertarieven, energie, noem maar op. Op duurzame goederen na want die bleven wel redelijk aan de prijs. Zodoende werd opnieuw succesvol de deflatiecrisis uitgesteld tot 2008.
Het knappen van de bubbel vond daardoor ook plaats in de VS terwijl Europa daar nog geen last van had dankzij de wisseltruc en als zoete koek geslikte leugens over de inflatiecijfers. De crisis van 2008 kwam met de bekende plofkippen zoals het ploffen van de hypotheekmarkt, opdrogen van liquiditeiten en omvallende banken. De rente werd nu helemaal op 0% gezet en de geldhoeveelheid werd extreem verhoogd middels QE1, QE2, en later zelfs een permanente QE3. Ook dit hielp als volgende lapmiddel. Vanaf 2009 groeide de economie weer, maar het werd al een stuk minder dan met de voorgaande herstel maatregelen, of beter uitgedrukt, manipulaties. Tot 2011. Opnieuw recessie en ditmaal gepaard gaande met hoge oplopende werkloosheid, faillissementen in vooral MKB, oplopende rente op staatsleningen in probleemlanden (o.a. knoflookbeurt). Wat vooral opvalt in de lijn vanaf 2000, is dat het herstel steeds kleiner werd en de economische opleving steeds korter duurde. En dat terwijl de maatregelen cq manipulaties steeds heftiger werden. Dit proces zet zich onverminderd door.
Inmiddels is gebleken dat je niet zomaar met geld kunt doen wat je wilt. Je kunt de natuurlijke gang niet zomaar verstoren. Iets wat deflationisten als Prechter al die tijd voorspelden. En ze kregen gelijk. Het bewijs daarvan zie je in onderstaande grafiek. Volgens de natuurlijke golfbeweging in conjectuur (korte cyclus) zouden we nu in 2013 weer opnieuw een economisch herstel moeten zien. Die is er inderdaad, maar opnieuw veel kleiner dan de vorige. Al die tijd, vanaf 2000, liepen de schulden steeds verder op en de inflatie en rente daalden gewoon door. Het blijkt nu dat het leeglopen van die bubbel wel kunt uitstellen, maar nooit kunt afstellen. Het komt gewoon, wat ze ook doen.
2013
Hoe nu verder? De QE’s die in 2009 nog prima werkten, werken nu niet meer. Sterker nog, werken averechts. Het vernietigt koopkracht wereldwijd. Vandaar dat men nu probeert te stoppen hiermee. Het langzaam afbouwen, ofwel “taperen”. Dit taperen heeft vreselijke bijwerkingen die we nu duidelijk aan de oppervlakte zien komen. Al het bijgeprinte geld heeft onvoorstelbare schade aangericht aan de valuta’s en dat wordt pas zichtbaar met het taperen. Door de wereldhandel en de wereld reservemunt, de USD, is al dat geld in de opkomende markten van vooral Zuidoost Azië terecht gekomen. Daar kwam die waanzinnige QE van de Japanse Yen nog eens bovenop. Zowel de Yen, US dollar als de Euro kende nauwelijks inflatie in al die jaren van geld bijprinten. Maar in India en Indonesië dreigt nu hyperinflatie. Dit breidde zich in een razend tempo uit als een olievlek richting Thaise Bath en Maleisië. En nu ook richting Turkije, Zuid Afrika en Brazilië.
En hier blijft het bij lange na niet bij. De oorzaak is alleen maar de aankondiging van tapering, dus het taperen is nog niet eens begonnen. In al die landen worden nu de rentes fors verhoogd om deze valuta’s te redden. Je kunt je voorstellen wat dit voor gevolgen heeft voor de toch al ondraaglijke hoge schulden van die landen. Daar komt nog overheen dat beleggers uit obligaties vluchten als de rente stijgt, want de koersen zakken dan overeenkomstig. Dit drukt de rente nog eens extra ver omhoog. Dit probeert men dan weer op te vangen door nog meer geld bij te printen en in de staatsleningen te pompen. Uiteindelijk komen zo de staatsschulden op de balansen van de Centrale banken te staan. Ook dit kan niet blijven duren. Hieraan gaan de Centrale banken bezwijken. En dat is de reden dat ze als bezetenen goud aan het kopen zijn. Er moet dus vaste activa tegenover de schulden gezet worden om te overleven. Maar ook de bevolking van die landen kopen steeds massaler goud en zilver om hun steeds waardelozer wordende spaarcenten te beschermen.
Is einde QE’s ook het einde van de valuta?
Daar lijkt het nu wel sterk op. Net zoals de inflatie uit geld wegloopt, zoals de grafiek duidelijk laat zien, zo zullen al die QE’s ook weer leeg moeten lopen. Met alle gevolgen van dien. En die gevolgen zijn heel groot. Door de veel te hard oplopende inflatie en rente in de emerging markets creëer je daar voedseltekorten voor de bevolking. Dit brengt onrust met zich mee die niet te overzien zijn. Zoiets kan uitlopen op burgeroorlogen. De oorlog in ex Joegoslavië was immers ook een direct gevolg van hyperinflatie. En zo zijn er legio voorbeelden. We weten nog niet wat deze nieuwe ontwikkeling voor gevolgen heeft voor de westerse valuta’s. Maar gezien de samenklontering van de wereldhandel in de afgelopen 20 jaar, denk ik niet dat dit zonder gevolgen zal blijven. De hele wereldhandel is een groot dorp geworden. De valuta oorlog kan nu z’n eerste fatale slachtoffers gaan opeisen. Deze oorlog kent alleen maar verliezers, geen winnaars.
Conclusie
We hebben nog helemaal niks gezien van de crisis. We staan pas aan het begin. Kijk niet meer naar dagkoersen van goud en zilver. Verkoop het niet, het kan straks nog heel erg van pas komen. De schuldencrisis loopt nu uit op een valutacrisis.
We zien aan het verloop van de schuldencrisis dat Centrale bankiers helemaal niks opgelost hebben. Dat roept Prechter al vele jaren. Daar heeft Marc Faber ook nog opmerkelijke harde taal over uitgesproken onlangs bij CNBC. Centrale bankiers zijn halve gare idioten die geen verstand hebben van economie. Ze hebben zelf ook nooit deelgenomen aan de economie. Na hun universiteit zijn ze als helden ontvangen bij de Centrale banken met mega salarissen. Hier denken ze de economie op papier te kunnen sturen. Onwetend van het feit dat die economie helemaal niet te besturen valt vanachter een bureau. Als we iets geleerd hebben van deze crisis, dan is het dit wel. Volgens Faber loopt de economie altijd gesmeerd als je die maar op zijn natuurlijk verloop laat en niet probeert te manipuleren. En of hij daar gelijk in heeft. Het zijn uiteindelijk de handelaar, de slimme zakenman, de hardwerkende arbeider en de gewone man en vrouw van de straat met hun koopbereidheid die samen een natuurlijk verloop van de economie vormen. Bovendien wordt de koopbereidheid van burgers nog steeds gevormd wordt door hun beschikbare koopkracht. Hoe simpel is dat? Net zoals dat al 2000 jaar lang het geval was. Daar alleen al uit kun je afleiden dat Centrale bankiers grote sukkels zijn. Anders gezegd, als je gemanipuleerd de koopkracht vernietigd, vernietig je tevens ook de economie en uiteindelijk ook het betaalmiddel zelf, de valuta. Iedereen snapt dit, behalve een Centrale bankier. Gehersenspoeld en gekraakt als ze zijn door hun universitaire opleiding met als geloof de almachtige god Keynes. Aldus de rake boodschap van Faber.
Tenslotte nog even terug naar de grafiek. Valuta’s eindigen als de inflatie en rente op NUL staan. Een door schulden overladen valuta kan nooit meer uit zichzelf de nieuwe opgaande lijn oppakken van de volgende cyclus. Dat is ook nog nooit voorgekomen. Hiervoor moeten eerst alle schulden uit die valuta. Dit kan niet meer door aflossingen. Het kan alleen nog maar door saneren. En vergeet niet, saneren is een ander woord voor faillissement. Dit is het huidige fundamentele plaatje voor goud en zilver. En daarom hebben we hierin een bull market vanaf 2000. Ongetwijfeld komen de Centrale banken weer met nieuwe lapmiddelen uit de trukendoos aanzetten. Daarom kan het nog best vele jaren duren voor het zover is. Maar fysiek goud roest niet en het verdampt ook niet. Het is geduldig.
Disclaimer: Artikelen geplaatst door Gerard zijn niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.
De ontwikkelingen rond het monetaire beleid komen nu in een andere fase terecht. Wat doet dit met de goudprijs? Om dit te kunnen begrijpen moeten we even terug naar het begin. Om precies te zijn, 15 januari 2000. Want dit was de dag van de beurscrash en luidde de laatste fase in van de levensduur van geld. De start van de Kondratieff winter. Ook tevens de start van de bull market van de goudprijs. De reden is niet moeilijk en deze blog legt uit waarom. Inflatie en rente horen bij elkaar. Rente is daarbij de vergoeding voor inflatie. De goudprijs stijgt vooral door twee factoren: 1. Als de rente langdurig onder het niveau van inflatie komt te liggen. 2. Als er onzekerheid bestaat voor de stabiliteit van geld. We halen nogmaals de hierbij behorende grafiek van inflatie en rente erbij. Nadere uitleg hiervan leest u hier. Maar we starten nu vanaf de top in 1980.
Vanaf de top van de inflatie en rente in 1980 kregen we een 20 jarige periode van dalende inflatie en rente (desinflatie). Dit is natuurlijk een prachtige tijd om veel schulden te maken. De schulden verdampen in hoog tempo door de inflatie en daar betaal je dan steeds minder rente voor. Het luilekkerland van de schulden. Ons schuldenprobleem werd dan ook in deze periode opgebouwd. Tot 2000, het omslagpunt waar inflatie en rente te laag werd. Schulden hervormen daardoor van rijkdom naar armoede door een steeds ondragelijkere last. Dit is het moment dat Centrale banken de rente structureel voor langere tijd onder de inflatie leggen.
Tegelijkertijd werd hier ook gestart om op een onnatuurlijke wijze de geldhoeveelheid te vergroten. In de eerste jaren werkt dit ook nog wel. Tot 2003, de volgende recessie. Alan Greenspan, de toenmalige FED voorman, haalde zwaar geschut uit de kast om dit tij te keren. Verlaagde de rente tot onacceptabel niveau en alle krediet regels werden afgeschaft. Anders gezegd, de commerciële banken konden maar aan rotzooien. En dat deden ze dan ook in overvloed. Greenspan had immers letterlijk alle regels voor banken afgeschaft. Vanaf die tijd kon in de VS elke zwerver tegen veel te lage rente een hypotheek nemen. In Europa merkten wij hier niks van omdat hier rond die tijd alle valuta’s werden afgeschaft en vervangen door een nieuwe munt, de Euro. Dat was een uitgelezen kans om een mega inflatie tot stand te brengen tegen lage rente. Door een wirwar van Europese wisselkoersen had niemand dat door. In een klap werden veel dingen zelfs 100% duurder, de horeca, belastingen, parkeertarieven, energie, noem maar op. Op duurzame goederen na want die bleven wel redelijk aan de prijs. Zodoende werd opnieuw succesvol de deflatiecrisis uitgesteld tot 2008.
Het knappen van de bubbel vond daardoor ook plaats in de VS terwijl Europa daar nog geen last van had dankzij de wisseltruc en als zoete koek geslikte leugens over de inflatiecijfers. De crisis van 2008 kwam met de bekende plofkippen zoals het ploffen van de hypotheekmarkt, opdrogen van liquiditeiten en omvallende banken. De rente werd nu helemaal op 0% gezet en de geldhoeveelheid werd extreem verhoogd middels QE1, QE2, en later zelfs een permanente QE3. Ook dit hielp als volgende lapmiddel. Vanaf 2009 groeide de economie weer, maar het werd al een stuk minder dan met de voorgaande herstel maatregelen, of beter uitgedrukt, manipulaties. Tot 2011. Opnieuw recessie en ditmaal gepaard gaande met hoge oplopende werkloosheid, faillissementen in vooral MKB, oplopende rente op staatsleningen in probleemlanden (o.a. knoflookbeurt). Wat vooral opvalt in de lijn vanaf 2000, is dat het herstel steeds kleiner werd en de economische opleving steeds korter duurde. En dat terwijl de maatregelen cq manipulaties steeds heftiger werden. Dit proces zet zich onverminderd door.
Inmiddels is gebleken dat je niet zomaar met geld kunt doen wat je wilt. Je kunt de natuurlijke gang niet zomaar verstoren. Iets wat deflationisten als Prechter al die tijd voorspelden. En ze kregen gelijk. Het bewijs daarvan zie je in onderstaande grafiek. Volgens de natuurlijke golfbeweging in conjectuur (korte cyclus) zouden we nu in 2013 weer opnieuw een economisch herstel moeten zien. Die is er inderdaad, maar opnieuw veel kleiner dan de vorige. Al die tijd, vanaf 2000, liepen de schulden steeds verder op en de inflatie en rente daalden gewoon door. Het blijkt nu dat het leeglopen van die bubbel wel kunt uitstellen, maar nooit kunt afstellen. Het komt gewoon, wat ze ook doen.
2013
Hoe nu verder? De QE’s die in 2009 nog prima werkten, werken nu niet meer. Sterker nog, werken averechts. Het vernietigt koopkracht wereldwijd. Vandaar dat men nu probeert te stoppen hiermee. Het langzaam afbouwen, ofwel “taperen”. Dit taperen heeft vreselijke bijwerkingen die we nu duidelijk aan de oppervlakte zien komen. Al het bijgeprinte geld heeft onvoorstelbare schade aangericht aan de valuta’s en dat wordt pas zichtbaar met het taperen. Door de wereldhandel en de wereld reservemunt, de USD, is al dat geld in de opkomende markten van vooral Zuidoost Azië terecht gekomen. Daar kwam die waanzinnige QE van de Japanse Yen nog eens bovenop. Zowel de Yen, US dollar als de Euro kende nauwelijks inflatie in al die jaren van geld bijprinten. Maar in India en Indonesië dreigt nu hyperinflatie. Dit breidde zich in een razend tempo uit als een olievlek richting Thaise Bath en Maleisië. En nu ook richting Turkije, Zuid Afrika en Brazilië.
En hier blijft het bij lange na niet bij. De oorzaak is alleen maar de aankondiging van tapering, dus het taperen is nog niet eens begonnen. In al die landen worden nu de rentes fors verhoogd om deze valuta’s te redden. Je kunt je voorstellen wat dit voor gevolgen heeft voor de toch al ondraaglijke hoge schulden van die landen. Daar komt nog overheen dat beleggers uit obligaties vluchten als de rente stijgt, want de koersen zakken dan overeenkomstig. Dit drukt de rente nog eens extra ver omhoog. Dit probeert men dan weer op te vangen door nog meer geld bij te printen en in de staatsleningen te pompen. Uiteindelijk komen zo de staatsschulden op de balansen van de Centrale banken te staan. Ook dit kan niet blijven duren. Hieraan gaan de Centrale banken bezwijken. En dat is de reden dat ze als bezetenen goud aan het kopen zijn. Er moet dus vaste activa tegenover de schulden gezet worden om te overleven. Maar ook de bevolking van die landen kopen steeds massaler goud en zilver om hun steeds waardelozer wordende spaarcenten te beschermen.
Is einde QE’s ook het einde van de valuta?
Daar lijkt het nu wel sterk op. Net zoals de inflatie uit geld wegloopt, zoals de grafiek duidelijk laat zien, zo zullen al die QE’s ook weer leeg moeten lopen. Met alle gevolgen van dien. En die gevolgen zijn heel groot. Door de veel te hard oplopende inflatie en rente in de emerging markets creëer je daar voedseltekorten voor de bevolking. Dit brengt onrust met zich mee die niet te overzien zijn. Zoiets kan uitlopen op burgeroorlogen. De oorlog in ex Joegoslavië was immers ook een direct gevolg van hyperinflatie. En zo zijn er legio voorbeelden. We weten nog niet wat deze nieuwe ontwikkeling voor gevolgen heeft voor de westerse valuta’s. Maar gezien de samenklontering van de wereldhandel in de afgelopen 20 jaar, denk ik niet dat dit zonder gevolgen zal blijven. De hele wereldhandel is een groot dorp geworden. De valuta oorlog kan nu z’n eerste fatale slachtoffers gaan opeisen. Deze oorlog kent alleen maar verliezers, geen winnaars.
Conclusie
We hebben nog helemaal niks gezien van de crisis. We staan pas aan het begin. Kijk niet meer naar dagkoersen van goud en zilver. Verkoop het niet, het kan straks nog heel erg van pas komen. De schuldencrisis loopt nu uit op een valutacrisis.
We zien aan het verloop van de schuldencrisis dat Centrale bankiers helemaal niks opgelost hebben. Dat roept Prechter al vele jaren. Daar heeft Marc Faber ook nog opmerkelijke harde taal over uitgesproken onlangs bij CNBC. Centrale bankiers zijn halve gare idioten die geen verstand hebben van economie. Ze hebben zelf ook nooit deelgenomen aan de economie. Na hun universiteit zijn ze als helden ontvangen bij de Centrale banken met mega salarissen. Hier denken ze de economie op papier te kunnen sturen. Onwetend van het feit dat die economie helemaal niet te besturen valt vanachter een bureau. Als we iets geleerd hebben van deze crisis, dan is het dit wel. Volgens Faber loopt de economie altijd gesmeerd als je die maar op zijn natuurlijk verloop laat en niet probeert te manipuleren. En of hij daar gelijk in heeft. Het zijn uiteindelijk de handelaar, de slimme zakenman, de hardwerkende arbeider en de gewone man en vrouw van de straat met hun koopbereidheid die samen een natuurlijk verloop van de economie vormen. Bovendien wordt de koopbereidheid van burgers nog steeds gevormd wordt door hun beschikbare koopkracht. Hoe simpel is dat? Net zoals dat al 2000 jaar lang het geval was. Daar alleen al uit kun je afleiden dat Centrale bankiers grote sukkels zijn. Anders gezegd, als je gemanipuleerd de koopkracht vernietigd, vernietig je tevens ook de economie en uiteindelijk ook het betaalmiddel zelf, de valuta. Iedereen snapt dit, behalve een Centrale bankier. Gehersenspoeld en gekraakt als ze zijn door hun universitaire opleiding met als geloof de almachtige god Keynes. Aldus de rake boodschap van Faber.
Tenslotte nog even terug naar de grafiek. Valuta’s eindigen als de inflatie en rente op NUL staan. Een door schulden overladen valuta kan nooit meer uit zichzelf de nieuwe opgaande lijn oppakken van de volgende cyclus. Dat is ook nog nooit voorgekomen. Hiervoor moeten eerst alle schulden uit die valuta. Dit kan niet meer door aflossingen. Het kan alleen nog maar door saneren. En vergeet niet, saneren is een ander woord voor faillissement. Dit is het huidige fundamentele plaatje voor goud en zilver. En daarom hebben we hierin een bull market vanaf 2000. Ongetwijfeld komen de Centrale banken weer met nieuwe lapmiddelen uit de trukendoos aanzetten. Daarom kan het nog best vele jaren duren voor het zover is. Maar fysiek goud roest niet en het verdampt ook niet. Het is geduldig.
Disclaimer: Artikelen geplaatst door Gerard zijn niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.